Türkiye’de siyaset, geçmişten bugüne, her zaman aktif şekilde, siyasal liderler üzerinden yürümüştür. Parti politikalarına inanılması, parti liderine duyulan güvenden geçmiş; her türlü sorunda liderlerin atacağı adımlara dikkatle bakılmış, liderler hep önde tutulup tek adamlığın yaratılmasına bir nevi destek verilmiştir.
Her döneme damgasına vuran liderler olduğu gibi, incelenecek dönem olan 1960-1980 arası dönemde de; Türkiye siyasetine izleri derinden kazınmış olan çeşitli partilerin liderleri ve politikaları gözümüze çarpmaktadır. Bu dönemin çoğunda iktidarda olan Adalet Partisi’nin Genel Başkanı Süleyman Demirel; Adalet Partisi’nden kopup yeni bir gelenek yaratmasıyla öne çıkan Necmettin Erbakan, milliyetçi geleneğin ve ideolojinin mimarı Alparslan Türkeş, daha çok bahsi geçen liderler olsa da; aslında Türkiye’deki siyasal dinamiklere asıl etkiyi yapan lider Bülent Ecevit olmuştur.
Ecevit, Cumhuriyet’in kuruluşundan beri Cumhuriyet Halk Partisi’nde olan, Atatürk’ün ölümünden sonra Milli Şeflik döneminde Genel Başkanlık yapan ve partiyle özdeşleşen İsmet İnönü’den partiyi alabilmiş ve yepyeni politikalarla Türkiye soluna yeni bir açılım kazandırmıştır.
Ecevit’in siyasal hayatının özetini bir makalesinde toplayan Emin Alper onu “milliyetçi, kalkınmacı, popülist, karizmatik önderler kuşağının bir üyesi” olarak tanımlamaktadır. Ona göre Ecevit, CHP’yi devletin partisi olmaktan kurtarıp halkçılık ilkesini halka özümsetmeye ve halka yaklaşmaya çalışmıştır.
Ecevit’in milletvekili olması Demokrat Parti iktidarı dönemine rastlamaktadır. ( 1957 seçimleri ) 27 Mayıs sonrası da aktif siyasete devam eden lider, bu dönemde halka inebilmek için CHP’nin ortanın solu görüşünü benimsemesi gerektiğini savunmuştur. Bu görüş “Avrupai tarzda bir modern liberalizmle Kemalizmin sentezinden ibaretti.” Reformculuktan gitgide uzaklaşıp ortaya yaklaşan, artık bir uç olmayan bu görüş CHP içindeki sol ucu partiden uzaklaştırdı. Ecevit yeni radikal fikirlerle bu uçları yeniden partiye çekmek çabası içine girdi ve bir nevi yumuşatılmış Milli Demokratik Devrim projesi oluşturdu. Partiye bu dönemde popülist bir açılım da geldi ve halkın gözü önüne çeşitli gruplara bölünmüş bir düzen şeması getirildi.
Küçük mülkiyet ve köy temelli kalkınma fikirleri de bu dönemde Ecevit’in göze çarpan politikalarındandı. Ona göre; “Demokratik sol düzen sadece toprakta bir küçük mülkiyet sahibi köylülük yaratmakla kalmayacak sanayide de mülkiyet tabana yayılacaktı.”
Köy temelli kısımda ise söylenen, köylünün köyü içinde gelişebileceği, “kentlileşebileceği” bir yapı kurabilmek ve köy-kentler oluşturabilmekti; fakat bu da o dönemde, köyünden çıkıp büyük şehirlerde kendine yer açmaya çalışan insanlar için bir açmaz yaratabilecek bir politika olduğu için kimi çevrelerce sağlıklı bulunmadı.
Mayıs 1972’de yapılan CHP Büyük Kongresi’nde Ecevit, Genel Başkanlığı İsmet İnönü’den devraldı. “Bu kurultayın ardından Türk siyasal yaşamında parti içi mücadele sonucunda değişen ilk genel başkan İsmet İnönü oldu.” Milli Şefi deviren o genç adam, sadece bu açıdan bile bakıldığında, çok ilgi çekici bir malzeme haline gelmişti. 74 Kıbrıs Çıkartması ile Kıbrıs Fatihi diye efsaneleşen Ecevit; 77 seçimlerinde CHP’ye tarihinin en yüksek oyunu kazandırdı.
Emin Alper Ecevit’in 80 Darbesi sonrası politikalarını ve hareket biçimini aynı makalede eleştiriyor olmasına rağmen bu kısım ilgilenilen zaman aralığı dışında kaldığı için çalışma kapsamında burada tartışılmayacaktır.
Bülent Ecevit genç Türkiye Cumhuriyeti’nin tarihinde önemli görevlerde bulunmuş; iki partiye genel başkanlık yapmış, bakan ve başbakan olarak çalışmış bir insan olarak Türk siyasal hayatında büyük bir rol almış ve döneminin önemli bir aktörü olmuştur.