Peyami Safa ‘nın kitaplarının gazetelerce verilmesi ve ilgi görmesi sevindirici bir haber. Ama yine de bir iki romanının dışında Peyami Safa çokça bahsedilmez. Oysa 43 yıl durmadan yazan bir kişi olarak günlük gazete yazıları ile fikrini, duruşunu ve tavrını belli etmiş ve çok sayıda okuyucusu ile buluşmuştur. Onları aydınlatmış farklı yaklaşımları ile her konuda yazıları ile okuyanlara ayrı bir tat vermiştir.
Peyami Safa Servet-i Fünun dönemi şairlerinden İsmail Safa’nın oğludur.Sivas’a sürgüne gönderilen babasının orada ölmesi üzerine iki yaşında yetim kalmıştır.Babasız büyümenin yanında dokuz yaşlarında yakalandığı bir kemik hastalığı sebebiyle 17 yaşına kadar bu hastalığın fiziksel ve ruhsal bunalımını yaşamıştır.Sonradan bu günlerini Dokuzuncu Hariciye Koğuşunda dile getirmiştir.14-15 yaşlarında çalışma hayatına atılır.Evlenir hanımının felç olur ve biricik oğlu askerliği sırasındaki vefatı eder. Kendiside kısa bir süre sonra vefat etmiştir..Ama çektiği bu sıkıntılar onun kalemini ne durdurmuş ne de yavaşlatmıştır.43 yıl durmadan yazmış 80’ne yakın eser bırakmıştır.Romanlarında tahlile önem verir, makalelerinde ise sağlam bir mantık ve inandırıcılık görülür.
“Yaşadıkça anlarız ki ne yapmak istiyorsak ne yapabileceksek şimdiden başlamalıyız. Ancak şimdiye hâkimiz. Hayat birbiri sıra geçen şimdilerin yekûnudur. Her kaybolan şimdi bir daha gelmemek üzere geçip gitmiştir ve şimdiye anlamayan hayatı anlamaz. Şimdilik durmak değil, şimdiden başlamak.” (Yedigün 1936)
Devamlı okumak, düşünmek üzerinde dururken zamanın kıymetini anlattığı yazılarından olan “Şimdi” başlıklı makalesinde yukarıdaki sözleri söyler yazar ve şöyle devam eder.
“Kendi kendine: Bu dünyada yapacak çok şey var, acele et! Diyen Beethoven gibi bu dünyada az çok bir şey yapmış olabilenlerin hepsi şimdiyi keşfetmiş insanlardır. Anın kıymetini bildiler.”
Yazılarında kitap okuma konusunda değişik ipuçları vererek okumayı sevme, anlama ve değişik yönlerle ele almıştır. “Okuyucu olmak sanatı” “Okumak saadeti” “Okuma iştahı” Bu köşe yazılarından bir kaçıdır. Bu yazılarından birkaç ipucu.
“Aynı kitabı birkaç defa okumak, ayrı ayrı birkaç kitap okumaktan daha faydalıdır Çünkü okumakta gaye müllefin ne düşündüğü anlamaktan ve bir şey öğrenmekten ibaret değildir. Kitapla okuyucunun zekâsı evlenmeli ve mahsul vermelidir.”
“Niçin okuyoruz? Bir şey öğrenmek için mi? Fakat bir şey öğrenmenin de gayesi düşünmek ve bir mesele halletmek değilse, bu öğrenilen şeylerin yükten farkı yoktur.”
Peyami Safa yazdığı yazılarıyla ve eserleri ile Türk Edebiyatında yerini aldı bu güne kadar geldi. Bundan sonra da okunmaya devam edilecektir.
Yazar kendine has tahliliyle “Üzülmek sanatı” makalesinde şöyle anlatır üzülmeyi,
“Şüphesiz üzülmesini bilmek sanattır. Az dozu şifa veren ve fazlası öldüren zehir gibi, üzüntü de şifa verici dozlara taksim edilebilir. Bazen bir derdimiz, lokomotif gibi, öteki dertlerimizi de peşine takar ve üstümüze bir kâbus katarı halinde yürür. Onları birbirinden ayırmak ve her biri ile teker teker uğraşmak lazımdır. Sonra her meseleyi de küçük dozlara bölmeliyiz. Bir derdi ufalamak onun kâbusundan kurtulmak için en kestirme yoldur. Fakat, inanır mısınız,?
İnsanların çoğu dertlenmeyi severler, başlarına dert ararlar. Çünkü üzüntü insanı mücadeleye sevkeder, uykudaki enerjileri uyandırır ve canlılığımızı arttırır.”
Ben derim ki; Peyami Safa hayatımızın her döneminde okuyabileceğimiz güvenli bir dosttur. Onun deyimiyle bize yük olmayıp düşündüren ve yeni başlangıçlara başlatan bir dost.