FÝNCE VE TÜRKÇE BENZERLÝÐÝ


Not: “y” ler bizdeki “ü” sesine karþýlýktýr..




TÜRKÇE FÝNCE
Hop - Hoppu
Açýk - Avki>Ç sesi V sesine dönüþmüþ,k ve ý sesleri yer deðiþmiþ.
Açýklýk- avke-ama>Fince de Türkçe gibi sonuna yapým eki alýyor.Bizdeki –ma Y.Eki
Açýlýþ, açýþ- avaus>dikkat edin bizde son hecedeki k sesinin düþmesi gib burada da
K sesi düþmüþ.Bizdeki –þ sessine benzer s sesi gelmiþ.
Aday- Ehdokas
Töre- tapa>bu kelime de tapmak fiiliyle kökdaþ,din ve töre anlamýna geliyor.
Ýnilti- Ýtku
Vay Voi
Ahududu- Vadelma-elma kelimesiyle bir ilgi var.
Soy- Suku
Akýcý- Sujuva>burada akmanýn su ile bir alakasý var.
Alaca- Kirjava-kir ve kýrmýzý arasýnda bir benzerlik var.
Alan- Ala > sondaki n sesi düþmüþ
Umayana- Jumala>Eski Türklerde Umayana olarak bilinen tanrýçanýn ismi açýkça
Görülmektedir.H-j ve n-l deðiþmesi normal bir deðiþmedir.Hümay keli-
mesine Zaza’larda da rastlamaktayýz.
Almak- otta
Alt - Alitse>buradaki benzerlik de çok açýktýr. Sona –se sesi gelmiþ.
Altýn- Kultainen>batý dillerindeki bu Golden kelimesi de Türkçe’den geçme
olabilir.
Alttan- Alta
-li, lý eki- -lainen >ses eklenmeleri olmuþ fakat benzerlik korunuyor.Ýki ek de
sona eklenir.
Ana, ata- Aiti
Nine- Mummo>n-m deðiþmesi.M de i ve e seslerini yuvarlaklaþtýrmýþ.
Ar- Aari
Dil- Kiel>d-k deðiþmesi
-a, na, ya(yönelme)- a,e
Inda- -ssa
Aralýk(ay)- Jooluuku
Ci, cý yapým eki- je, ja>bu ekte aynen sonda gelir.Benzerlik harikadýr.
Arka- Selka
Arpa- ahra
Artýk- Jate
Atasý saðlam- aateli
Ulu- jalo
Alta- alitse>yönelme eki aynýdýr.-e dir.
-tan(ayrýlma)- -ta>sondaki n sesi düþmüþ.
Atmak- Heitto>sona yine bir h sesi gelmiþ.
Ay- Kuu>eski Türkçe’deki Kün kelimesi ile irtibatlý olabilir.,
Ayak- Jalka
Aygýr(Büyük, iri)- Ori
Koca(büyük)- Koje>c-j deðiþimi
Ayýrmak - Eristaa
Ayrý- Eriama
Ayrýlýk- Ero
Ayrýlmak- Erita
Ata, ýssý- Ýsa>t-s deðiþmiþ
Babalýk(atalýk)- Ýssys>a i sesine dönüþmüþ
Haykýrmak- Huudahta
Balýk- Kala
Bana- Minulle>birinci tekil þahýs zamiri min aynýdýr.zamir baþkalaþarak
Baþkalaþarak deðil Türkçe’dekiþ gibi ek alarak görev alýr.
Bence- Minusta>-ce –sta eki
Bardak- Kolpak>kapak sesiyle benzeþiyor.Kap, koyulacak yer manalarýný
Ýçerir.
Barýþçý(seviþci)- Sovinnollien>sevmek kelimesinin kökü barýþ kelimesinde yaþamýþ
Barýþma(seviþme)- Sovinto>v sesinden dolayý e o sesine dönüþmüþ.
Baþ- Paa>b p sesine dönmüþ.
Tahýl, baþak- Tahka
Ýlklemek- Alkaa
Ýlkin- Alkuaika
Ýlkinki- Aluksi
Batmak- Upota>baþa fazla bir u sesi b-p olmuþ a sesi de yuvarlaklaþmýþ.
Bay, er- Herra>h sesi gelmiþ
Bayaðý- katala>katý ile alakalý olabilir
Bayat, kuru- kulunut
Baymak- Pyörtya
Kent- Kunta
Ben, Men, Min- Mina>ilginç bir benzerlik var
Bence- Mielestani
Benek- Pilkku
Beni- Minua>nesne hali eki de benzer.
Benim(benin)- Minun>tamamen ek de ayný –n eki
Berber- Partari
Beþ- Viisi
Býçak- Puuko>sondaki bu o ,u selerine yatkýnlýk Kurtmançi’de de
Var.Bu çok önemli.
Býyýk- Viikset, viik
Býyýklý- Viiksiniekka
Bir- Eras
Çok- Koko joukan
Bitme- Paate
Bitmek- paatya
Biz- Me
Boþ- tyja
Ýl- Alue
Ýlsel- Allue elline-ilgili
Böyle- Moinen
Bu, te- tama,ta
Kýsaltma, kesinti- Karsinta
Buðu- Höyry
Onlar- Nama>ma çoðul eki sonda an-na deðiþimi
Büküm- Poimu
Kartlaþmak- Karttua
Üst- iso
Cýrlak- Sirkka
Výzýrdamak- viserta
Giysi, kapama- Kaapu
Çabuk, hadi- Joutuisa
Büðrü- vara
Çatý- katto
Arkalamak, çekinme- Arka, arkailla
Çekmek- Sietaa, kiskoa
Atmak, çýkarmak- otta
Otlanmak- itaa
Çoðu, en, eni- enin
Çoktan- Joko
Kýr- Karu
Kuyu, çukur- Kolo
Bayýr, dað- Vuori
Yayýlmak- Haihtua
Dam- Daami
Damak- sulak
Damýtma, temizleme- Tislaus
Týp týp(damlama)- tip tip
Dayý- eno>ana ile alakalý
Ayrý- Jeri
Sopa, deðnek- Koppý>s-k deðiþmesi
Deli- Hulu
Söylemek(eski Türkçe, sa(v)mak)- sanoa
Derece, ast- ast
Tantana- tankata
Dikizlemek- tirkistella
Dikme, dayama- taimi
Doðru- Suora>d-s deðiþmesi
Dokuz, doksan- yhdeksan
Doydurtmak- dayttaa
Dolgu- tayte
Katmak, dökmek- kaataa
Gerilemek- kiertaa
Gerileme- ekeri>baþa ünlülerin gelmesi olayý bizde de var.-r,_l ün-
Süzleriyle baþlayan kelimeler baþlarýna –e,i gibi ünlüler
Alýrlar.
Soba, duman- savu
Sývý- sula>su ile arasýnda bir alaka var
Duygu, duyma- tunne
Duyulmak, kulaklanmak- Kuulua
Duyurmak, kulaklatmak- Kuuluttaa
Dün- Eilen>öðlen kelimesiyle bir ilþki var gibi..


Elbette iki kökendaþ dil arasýnda, ses ve anlam bakýmýndan benzer, ayný daha bir çok kelime vardýr.Bu benzerlikler ve özdeþlikler bizi bir kökene götürüyor.Fince, Macarca, Bulgarca(eski) dillerinden bir çok kelime yerlerini, Slavca Latince kelimelere býrakmýþtýr.Buna raðmen bilhassa Fin ve Macar dillerinde kökendaþ bir çok kelime hala yaþamaktadýr.Bu kelimelerdeki kardeþlik halklardaki kardeþliðe dönerse, gerçek kardeþlik o zaman doðacaktýr.
Þunu da iddia ediyorum ki; bu dillerden Avrupa dillerine bir çok kelime geçmiþtir.Türkçe Asya’da Farsça, Mýsýr Arapçasý, Ermenice gibi dilleri etkilediði gibi, batýda da bir çok dili Fin, Macar dilleri sayesinde etkilemiþ olabilir.Elbette bunlarýn daha ustaca araþtýrýlmasý gerekir.Türkçe kýtalararasýnda konuþulan uluslar arasý bir dildir.Bazý diller vardýr ki bir ulusun dilidir sadece..
Mesela; Ýbranice, bu dil Yahudilerin dilidir sadece..Ermenice, sadece Emenilerce konuþulan bir dildir…Japonca belli bazý adalarda yaþayan, muhtemelen Türk-Moðol kökenli, bir halk tarafýndan konuþulur.Ancak Türkçe , Hint Avrupa muhiplerinin itiraf edememelerine raðmen, görünen o ki; onlarca millet tarafýndan konuþulmuþ ve hal-i hazýrda konuþulan bir dildir.Þu anda Bosna’da, Arnavutluk’ta, Mýsýr’da, Suriye’de, Irak’ta, Orta Asya’da konuþulmaktadýr, binlerce yýl olduðu gibi.Allah’ýn yarattýðý bu güzel dil, düzeniyle, matematikselliðiyle gerçekten dikkat çekici, güzel bir dildir.Bu dil böyle olduðu gibi yüz milyonlarca insanýn þiirlerine, sözlerine, edebi eserlerine analýk etmiþ mukaddes bir dildir.Bu dil bir ýrkýn deðil, pek çok kökenden gelen bir çok halkýn ortak dilidir.
Bir çok örneðini incelediðimiz Fin-Ugor dili de , Hint Avrupa dillerinden Latince’nin tüm bozuculuðuna raðmen, Japonca gibi kendini muhafaza edebilmiþ müstesna bir dildir.Belki bu Latince kelimeler bu kadar yoðunlukta olmasaydý bu dile Türkçe’nin diyalektiði diyebilirdik.Buna raðmen bu dilin Türkçe’yle kardeþliðini kanýtlayan yüzlerce delil vardýr.Bu özelliklerin en önemlileri Fin dilinde de Türkçe’dekine benzer ünlü,ünsüz uyumlarýnýn bulunmasýdýr.Fince’de de kalýn ünlüler kalýn ünlülerle, ince ünlüler ince ünlülerle devam eder.Latin kökenli kelimeler de bu kurala uydurulmuþtur.Yine Fince de Türkçe gibi sondan eklemeli bir dildir..Örneðin; korva(kulak) kalýn seslerden oluþan bir kelimedir.Sona alacaðý ek de kalýn sesli olmalýdýr.Bulunma hali ekini ekleyelim korvassa(kulakta) görüldüðü gibi uyum bozulmadý.Yine Fince’de bizim ünsüz benzeþmesi, yumuþama gibi kurallarýmýza benzer kurallar vardýr.Örneðin, koti(ev) kodissani(evimde) görüldüðü gibi t-d sesine dönüþüp yumuþamýþtýr.
Yine Fince’de Türkçe’de olduðu gibi artikellerin bulunmayýþý iki kardeþ dilin ayný aileden olduðunu kanýtlar.Beni en çok þaþýrtan benzerlik ise 1., 2., 3. tekil þahýs zamirlerinin iki dilde de ayný oluþudur.Ben(eski þekli min)>mina, sen>sina, o(asýl þekli an)>an arasýndaki bu benzerlik bana göre iki dilin akraba olduðunu gösteren en belirgin özelliklerdendir.Yine bu kelimelerin ilgi hali almýþ þekilleri de Türkçe’dekinin aynýsýdýr.Bu dildeki ilgi hali eki, in, un ekidir..Ben-in>minun, sen-in>sinin, on-un>hanin þekilleri iki dil arasýnda daha pek çok benzerliðin bulunduðunu gösteren birer canlý kanýt gibidir.Yapýlacak daha köklü ve daha bilimsel araþtýrmalar sayesinde bu ve benzeri, Ural Altay dilleri arasýndaki iliþkiler daha sistemli bir þekilde incelenmelidir.Zaten bu konularla ilgili birçok deðerli bilim adamý tarafýndan yaýlmýþ çalýþmalar vardýr.Ýlimkentlerde(Üniversite) Türkçe-Japonca, Türkçe-Macarca,Türkçe-Fince dilleri arasýndaki iliþkileri, alýþveriþleri, kardeþlikleri açýklayan, araþtýran bilim adamlarý arttýkça bu halklar arasýnda güzel kaynaþmalarýn doðacaðýna da inanýyorum.


Kaynak:Fince-Türkçe Sözlük-Fono Yayýnlarý