FİNCE VE TÜRKÇE BENZERLİĞİ


Not: “y” ler bizdeki “ü” sesine karşılıktır..




TÜRKÇE FİNCE
Hop - Hoppu
Açık - Avki>Ç sesi V sesine dönüşmüş,k ve ı sesleri yer değişmiş.
Açıklık- avke-ama>Fince de Türkçe gibi sonuna yapım eki alıyor.Bizdeki –ma Y.Eki
Açılış, açış- avaus>dikkat edin bizde son hecedeki k sesinin düşmesi gib burada da
K sesi düşmüş.Bizdeki –ş sessine benzer s sesi gelmiş.
Aday- Ehdokas
Töre- tapa>bu kelime de tapmak fiiliyle kökdaş,din ve töre anlamına geliyor.
İnilti- İtku
Vay Voi
Ahududu- Vadelma-elma kelimesiyle bir ilgi var.
Soy- Suku
Akıcı- Sujuva>burada akmanın su ile bir alakası var.
Alaca- Kirjava-kir ve kırmızı arasında bir benzerlik var.
Alan- Ala > sondaki n sesi düşmüş
Umayana- Jumala>Eski Türklerde Umayana olarak bilinen tanrıçanın ismi açıkça
Görülmektedir.H-j ve n-l değişmesi normal bir değişmedir.Hümay keli-
mesine Zaza’larda da rastlamaktayız.
Almak- otta
Alt - Alitse>buradaki benzerlik de çok açıktır. Sona –se sesi gelmiş.
Altın- Kultainen>batı dillerindeki bu Golden kelimesi de Türkçe’den geçme
olabilir.
Alttan- Alta
-li, lı eki- -lainen >ses eklenmeleri olmuş fakat benzerlik korunuyor.İki ek de
sona eklenir.
Ana, ata- Aiti
Nine- Mummo>n-m değişmesi.M de i ve e seslerini yuvarlaklaştırmış.
Ar- Aari
Dil- Kiel>d-k değişmesi
-a, na, ya(yönelme)- a,e
Inda- -ssa
Aralık(ay)- Jooluuku
Ci, cı yapım eki- je, ja>bu ekte aynen sonda gelir.Benzerlik harikadır.
Arka- Selka
Arpa- ahra
Artık- Jate
Atası sağlam- aateli
Ulu- jalo
Alta- alitse>yönelme eki aynıdır.-e dir.
-tan(ayrılma)- -ta>sondaki n sesi düşmüş.
Atmak- Heitto>sona yine bir h sesi gelmiş.
Ay- Kuu>eski Türkçe’deki Kün kelimesi ile irtibatlı olabilir.,
Ayak- Jalka
Aygır(Büyük, iri)- Ori
Koca(büyük)- Koje>c-j değişimi
Ayırmak - Eristaa
Ayrı- Eriama
Ayrılık- Ero
Ayrılmak- Erita
Ata, ıssı- İsa>t-s değişmiş
Babalık(atalık)- İssys>a i sesine dönüşmüş
Haykırmak- Huudahta
Balık- Kala
Bana- Minulle>birinci tekil şahıs zamiri min aynıdır.zamir başkalaşarak
Başkalaşarak değil Türkçe’dekiş gibi ek alarak görev alır.
Bence- Minusta>-ce –sta eki
Bardak- Kolpak>kapak sesiyle benzeşiyor.Kap, koyulacak yer manalarını
İçerir.
Barışçı(sevişci)- Sovinnollien>sevmek kelimesinin kökü barış kelimesinde yaşamış
Barışma(sevişme)- Sovinto>v sesinden dolayı e o sesine dönüşmüş.
Baş- Paa>b p sesine dönmüş.
Tahıl, başak- Tahka
İlklemek- Alkaa
İlkin- Alkuaika
İlkinki- Aluksi
Batmak- Upota>başa fazla bir u sesi b-p olmuş a sesi de yuvarlaklaşmış.
Bay, er- Herra>h sesi gelmiş
Bayağı- katala>katı ile alakalı olabilir
Bayat, kuru- kulunut
Baymak- Pyörtya
Kent- Kunta
Ben, Men, Min- Mina>ilginç bir benzerlik var
Bence- Mielestani
Benek- Pilkku
Beni- Minua>nesne hali eki de benzer.
Benim(benin)- Minun>tamamen ek de aynı –n eki
Berber- Partari
Beş- Viisi
Bıçak- Puuko>sondaki bu o ,u selerine yatkınlık Kurtmançi’de de
Var.Bu çok önemli.
Bıyık- Viikset, viik
Bıyıklı- Viiksiniekka
Bir- Eras
Çok- Koko joukan
Bitme- Paate
Bitmek- paatya
Biz- Me
Boş- tyja
İl- Alue
İlsel- Allue elline-ilgili
Böyle- Moinen
Bu, te- tama,ta
Kısaltma, kesinti- Karsinta
Buğu- Höyry
Onlar- Nama>ma çoğul eki sonda an-na değişimi
Büküm- Poimu
Kartlaşmak- Karttua
Üst- iso
Cırlak- Sirkka
Vızırdamak- viserta
Giysi, kapama- Kaapu
Çabuk, hadi- Joutuisa
Büğrü- vara
Çatı- katto
Arkalamak, çekinme- Arka, arkailla
Çekmek- Sietaa, kiskoa
Atmak, çıkarmak- otta
Otlanmak- itaa
Çoğu, en, eni- enin
Çoktan- Joko
Kır- Karu
Kuyu, çukur- Kolo
Bayır, dağ- Vuori
Yayılmak- Haihtua
Dam- Daami
Damak- sulak
Damıtma, temizleme- Tislaus
Tıp tıp(damlama)- tip tip
Dayı- eno>ana ile alakalı
Ayrı- Jeri
Sopa, değnek- Koppı>s-k değişmesi
Deli- Hulu
Söylemek(eski Türkçe, sa(v)mak)- sanoa
Derece, ast- ast
Tantana- tankata
Dikizlemek- tirkistella
Dikme, dayama- taimi
Doğru- Suora>d-s değişmesi
Dokuz, doksan- yhdeksan
Doydurtmak- dayttaa
Dolgu- tayte
Katmak, dökmek- kaataa
Gerilemek- kiertaa
Gerileme- ekeri>başa ünlülerin gelmesi olayı bizde de var.-r,_l ün-
Süzleriyle başlayan kelimeler başlarına –e,i gibi ünlüler
Alırlar.
Soba, duman- savu
Sıvı- sula>su ile arasında bir alaka var
Duygu, duyma- tunne
Duyulmak, kulaklanmak- Kuulua
Duyurmak, kulaklatmak- Kuuluttaa
Dün- Eilen>öğlen kelimesiyle bir ilşki var gibi..


Elbette iki kökendaş dil arasında, ses ve anlam bakımından benzer, aynı daha bir çok kelime vardır.Bu benzerlikler ve özdeşlikler bizi bir kökene götürüyor.Fince, Macarca, Bulgarca(eski) dillerinden bir çok kelime yerlerini, Slavca Latince kelimelere bırakmıştır.Buna rağmen bilhassa Fin ve Macar dillerinde kökendaş bir çok kelime hala yaşamaktadır.Bu kelimelerdeki kardeşlik halklardaki kardeşliğe dönerse, gerçek kardeşlik o zaman doğacaktır.
Şunu da iddia ediyorum ki; bu dillerden Avrupa dillerine bir çok kelime geçmiştir.Türkçe Asya’da Farsça, Mısır Arapçası, Ermenice gibi dilleri etkilediği gibi, batıda da bir çok dili Fin, Macar dilleri sayesinde etkilemiş olabilir.Elbette bunların daha ustaca araştırılması gerekir.Türkçe kıtalararasında konuşulan uluslar arası bir dildir.Bazı diller vardır ki bir ulusun dilidir sadece..
Mesela; İbranice, bu dil Yahudilerin dilidir sadece..Ermenice, sadece Emenilerce konuşulan bir dildir…Japonca belli bazı adalarda yaşayan, muhtemelen Türk-Moğol kökenli, bir halk tarafından konuşulur.Ancak Türkçe , Hint Avrupa muhiplerinin itiraf edememelerine rağmen, görünen o ki; onlarca millet tarafından konuşulmuş ve hal-i hazırda konuşulan bir dildir.Şu anda Bosna’da, Arnavutluk’ta, Mısır’da, Suriye’de, Irak’ta, Orta Asya’da konuşulmaktadır, binlerce yıl olduğu gibi.Allah’ın yarattığı bu güzel dil, düzeniyle, matematikselliğiyle gerçekten dikkat çekici, güzel bir dildir.Bu dil böyle olduğu gibi yüz milyonlarca insanın şiirlerine, sözlerine, edebi eserlerine analık etmiş mukaddes bir dildir.Bu dil bir ırkın değil, pek çok kökenden gelen bir çok halkın ortak dilidir.
Bir çok örneğini incelediğimiz Fin-Ugor dili de , Hint Avrupa dillerinden Latince’nin tüm bozuculuğuna rağmen, Japonca gibi kendini muhafaza edebilmiş müstesna bir dildir.Belki bu Latince kelimeler bu kadar yoğunlukta olmasaydı bu dile Türkçe’nin diyalektiği diyebilirdik.Buna rağmen bu dilin Türkçe’yle kardeşliğini kanıtlayan yüzlerce delil vardır.Bu özelliklerin en önemlileri Fin dilinde de Türkçe’dekine benzer ünlü,ünsüz uyumlarının bulunmasıdır.Fince’de de kalın ünlüler kalın ünlülerle, ince ünlüler ince ünlülerle devam eder.Latin kökenli kelimeler de bu kurala uydurulmuştur.Yine Fince de Türkçe gibi sondan eklemeli bir dildir..Örneğin; korva(kulak) kalın seslerden oluşan bir kelimedir.Sona alacağı ek de kalın sesli olmalıdır.Bulunma hali ekini ekleyelim korvassa(kulakta) görüldüğü gibi uyum bozulmadı.Yine Fince’de bizim ünsüz benzeşmesi, yumuşama gibi kurallarımıza benzer kurallar vardır.Örneğin, koti(ev) kodissani(evimde) görüldüğü gibi t-d sesine dönüşüp yumuşamıştır.
Yine Fince’de Türkçe’de olduğu gibi artikellerin bulunmayışı iki kardeş dilin aynı aileden olduğunu kanıtlar.Beni en çok şaşırtan benzerlik ise 1., 2., 3. tekil şahıs zamirlerinin iki dilde de aynı oluşudur.Ben(eski şekli min)>mina, sen>sina, o(asıl şekli an)>an arasındaki bu benzerlik bana göre iki dilin akraba olduğunu gösteren en belirgin özelliklerdendir.Yine bu kelimelerin ilgi hali almış şekilleri de Türkçe’dekinin aynısıdır.Bu dildeki ilgi hali eki, in, un ekidir..Ben-in>minun, sen-in>sinin, on-un>hanin şekilleri iki dil arasında daha pek çok benzerliğin bulunduğunu gösteren birer canlı kanıt gibidir.Yapılacak daha köklü ve daha bilimsel araştırmalar sayesinde bu ve benzeri, Ural Altay dilleri arasındaki ilişkiler daha sistemli bir şekilde incelenmelidir.Zaten bu konularla ilgili birçok değerli bilim adamı tarafından yaılmış çalışmalar vardır.İlimkentlerde(Üniversite) Türkçe-Japonca, Türkçe-Macarca,Türkçe-Fince dilleri arasındaki ilişkileri, alışverişleri, kardeşlikleri açıklayan, araştıran bilim adamları arttıkça bu halklar arasında güzel kaynaşmaların doğacağına da inanıyorum.


Kaynak:Fince-Türkçe Sözlük-Fono Yayınları