Yeryüzü ölçümlerinde Dünyanın en sıcak yeri Kaliforniya Ölüm Vadisi +56,7 derece sıcaklık ile en soğuk yeri VostockII -89,2 derece olmanın yaklaşık lığıyla dünya üzerinde her bir yer 145 derece fark aralığındaki potansiyel bir değer durum içindedir.

Her bir fark değer durum, bir gerilmeler potansiyelli basınçla; hava akımı rüzgâr ve iklimi olaylar çeşitliliğini göstermektedir. Evrim çeşitlilikle vardı. Çeşitlilik nicelikle var. Nicelik niteliğe dönüşürken sıçrama yapar.

Nicelik, azalma çoğalma olmakla birikişledir. Sıçrama nicelikten niteliğe geçişin yasasıyla var. Nitelik dönüşüm sel potansiyelle eğimdir.

Evrim nicelikten niteliğe geçişin yasasıyla biriken, çeşitlilik içinde etki tepki gibi denkliler içinde seçme ayıklamaya uğrayan devim sellikler olup, çeşitlilik içinde yalıtımla ve etkin bir kopya tekrarlarıyla vardı.

Evrim çeşitlilik içinde çevre etkilerine karşılık olmakla denk düşenden tepkilerden seçme ayıklama yapmanın yalıtılma tekrarlarını oluşmaydı.

Yani evrimin kendisi de bir çeşitlilikti. Evrim; bileşen parçalarıyla, çevre sel etkiye karşı uygun tepkiyi verecek en az dış ilişkiye sahip olan bir yalıtımla vardı.

Evrim tür içinde kimi bireylerde belirsiz durumla çeşitlilik olarak vardı. Zorunlu bir durum olmadıkça tür bireyinin her kişisinde aynı çeşitlilik yoktu. Zorunlu bir durum, tür bireyleri içinde bu değişime uygun çeşitliliği seçer.

Eğer oksijen olacaksa, maddenin anti maddesi gibi bir devime karşılık; anti karşılık bir tepki ve uyum devimi olacaktı. Yani demir olacaksa oksijenle bileşim devimi olan Pası da olacaktı.

Hemoglobin bileşimli oksijen bağlanımıyla oksijen transferi de olacaktı. Stokrim C enzimiyle girişen oksijen soluması da olacaktı. Her oluşum kendi girişme ve bağlanımıyla üssel durumunu beraberinde getiri.

Oksijen kendi üssel zıt durumlu belirsiziyleydi. Çevrede tel gibi, demir gibi, kükürt gibi oksijenin hareketine uygun ve oksijenin hareketine zıt yönde enzim gibi organik bileşimli bir hareket belirsizleri de mutlaka olacaktı.

Örneğin; serbest oksijenin olmadığı bir ortamda üssel durum belirsizi içinde oksijenli ortamda girişecek demir ve enzimler çeşitliliği vardı.

Organik enzim çeşitliliği içindeki enzimlerden birisi oksijenle girişince yeni bir işlev durumla soluma enzimi olarak aktif olacaktı. Çocuğunuz doğunca anne olmanızın duygu ve sosyolojisinin aktif olması gibi. Enzim, serbest oksijen girişmesiyle soluma dediğimiz yeni bir üssel devinmeydi.

Ancak enzim çeşitliliği soluma enzimi olarak değil de kendi üssel devinmesi içinde girişme yapacak belirsiziyle, sadece enzim çeşitliliği olukla vardı. Serbest oksijen oluştuğunda serbest oksijenle girişecek bir "hareket çeşitliği" olacak durumla vardı.

Şunu da belirtmeden geçemeyeceğim. Oksijen okyanuslarda erimiş oksijen olarak varsa; erimenin zıttı durumla serbestleşen oksijende mutlaka vardı. Enzim erimiş oksijenle ve serbest oksijenle karşılaşan bir girişmeydi.

Sadece erimiş oksijenin serbestleşmesiyle yeniden bağlanma ile oksijenli bileşik yapması kısa süreler içinde olmakla serbest oksijenle girişen enzim olayları kalıcı bir belirme değildi.

Organik bir enzim su içindeki yaşamın; su içindeki erimiş oksijeniyle girişen bir solungaç solunumuyla ve serbest oksijen ile karşılaşacak çeşitliliğiyle zaten vardı. Sadece serbest oksijenle sürekli girişeceği çevre ortamı içinde değildi.

Atomlar sentezi moleküler devinmenin üssel kimya sal devinmesini vermişti. Kimyasal devinme karbonlu bileşikleriyle çevreye, tıpkı silikat grubu gibi türlü uyumlar ve uyumsuzluklar girişmesini vermişti.

İşte enzimler her tür rast gele tepkiler koyan organik çeşitliliğin etkisine karşı çevrenin uyumlularıydı. Çevreye göre tepki veren çeşitlilikti. Çevrenin de uyum tepkileri içinde belirene karşı belirsizle özgün bir olam durumu vardı.

Çevre belli bir tepkiyi seçerken o tepki içinde serbest oksijenle soluma yapacak enzim davranışlı belirsizle durumları da olmakla enzimin çeşitliliğine de bir belirleme olmuyordu.

Organiklerin sentezleyemediği mineraller yani inorganikler de dışardan içeri girişme olarak alınıyordu. Kimya ile yine bir kimya olup organik kimya diye özelleşen kimyanın organik molekülleri, biyolojinin üssel devinmesini vermişti.