Yedi iklim dört köşeyi dolandım / Meğer dünya her tarafta bir imiş. -Dadaloğlu |
|
||||||||||
|
Beyin eforunu ve kas eforunu harcayan sizsiniz. Ama bu eforların ortaya koyduğu eyleme dönüşen nitelikli emekler ne sizden, ne de sizdirler. Taşıttaki içten yanmalı enerji elde edilmesinden tutun da, dönme hareketini doğru harekete çeviren bilince kadar ne sizsiniz. Nede sizden bir etkidir. Tekerden tutun da aracın kaportasına; kaportadan elektrik aksamına kadar onlarca ayrı ayrı işlev bağıntının ne bulucususunuz; ne ortaya koyucusunuz. Kas ve beyin eforunu harcayan sizsiniz. Ama trafikli ortamda kavşakta bu eforunuz üzerinde akmasıyla ne yapacağınıza göre davranma olan belirim sizle siz değildir. Sarı, kırmızı, yeşil ışıkta ne yapıp ne yapmaz olacağınızı söyleyen eylem ile harcanan enerji sizden. Ne yapıp yapmayacağınızı söyleyen depo bilgi sizden değil. Bilginin eylemi, bilgiyi oluşacak harcama sizden; ama bilgi sizden değil. Yol boyu ne tarafta gideceğiniz, hatta aracın kendisi ve yol vs. olan bütün süreçler girişmesi; sizin enerji sarfınızla ortaya konur. Ama enerji sarfınızla olan; bilme, kullanma yöneltmesi sizden değil. Aracınız gibi durumları ortaya koyan öncel süreç sizle bağıntıdır ama sizden değildir. Bu bağıntı sizde sizi eylemli düşünceye sevk eder. Fakat bu sevk ediciler sizin dışınızda, sizden ve sizin bilincinizden bağımsız olan niceli ve niteli durumlar olmakla siz değilsinizdir. Kısaca siz enerji hattı olan tel iseniz. Üzerinizde akan elektrik enerjisi siz değildir. Siz bilgisayarsanız ne bilgisayarı çalıştıran enerji sizsiniz; ne de yazılım sizsiniz. Sizden önce ve sizle bir gerçekleşmedir. Bu niceli ve niteli durumlar sizden de değil. Sizden önce ve sizin, sizin bilincinizden bağımsız olmakla zorunlu bir durumdur. Sizde öğrenilir olan. Size kuplaj yapılır olan. Ve size yansıtma yapılabilir olandır. Sizde ve dışınızdaki sosyo toplumda depo edilen birikimlerdir. Bu depo niceli ve niteli durumlar içinde karar vermek, sıraya koymak, tercih etmek; üzerine düşünüp yeni bilgiler eklemek sizdendir. Yani rakamlar ve bunların kullanımı, yazımı sizden değil. Ama bunlarla işlem yapan problem çözen de sizdiniz. Sizleri bu tür öğrenilmiş olan bu kararları alır duruma gelmeniz için sizlere aşağıdaki örnekte olduğu gibi söz gelimi yüz bin saatlik bir kolektif gücün çok kısa bir süre içinde ilaç gibi verilmesi gerekir. Siz hayata başlarken ister biyolojik olsun ister sosyolojik olsun, ister toplumsal belirimler içinde olunsun; hiçbir şeye sıfırdan başlamıyordunuz. Hep verili durumlarlasınız. Biyoloji üç milyar yıllık bir geçmişi; sosyoloji yüz bin yıllık geçmişi. Toplumda on bin yıllık bir geçmişi ve üreten bir tarih bilinci olan diyalektiği size verir. Siz, size verilen belirlenimden itibaren kendi işinize ve o işe uygun eyleminize, o günkü düzlem basamağı ile başlıyordunuz. İŞTE BU KOLEKTİF ETKİYDİ: Kolektif etki olan duyuş ve bilgiyi depo ediyordunuz. Duyuş toplumsa kolektif ruhunuzdu. Ruhsal tınılı bilinçli yönelimler de size kullanım kılavuzu olan bilginizdi. Kolektif bilgiyi, kolektif duyuşlu ruh içinde eyleme koyuyordunuz. Depo edilen ve depo edilene göre eyleme konacak olanlar da sizdeki kolektif güçtü. Kolektif güç siz davranmadıkça olam bir potansiyel durumdur. Kolektif olam sizin transferinizdir. Kolektifin içindeki potansiyel durum sizlere olumlu veya olumsuz nitelik kazanma ve donanım olmasıyla olamdır. Sizdeki bu olam etki sizin iradenize dönüşmekle dışa yönelir. Sizdeki enerji dışta kolektif olanla kurduğu kontak nedenle alan (meşruiyet) kazanıp; eylemli uygulamaya dönüşür. İşte siz bu kolektif gücü depo ederken ve uygulamaya koyarken; kişisi yetenekle birlikte kişisi kas ve beyin gücü ile sizdeki bilgi, beceri ve niteliğe dönüşmüş olamların eyleme konulması için bu olamlar size enerji harcatıyordu. İşte burası kolektif olan nicelik ve nitelik birikimlerinin sizlerdeki enerji harcamanızla uygulamaya, işleyişe dönüşmesi de kişisel emek gücüydü. Kişisi emek gücünüz o işleyiş boyunca sizden harcanan enerjidir. Kolektif niceli ve niteli yansımalar siz olmadan eyleme ve uygulamaya geçemez. Ama kolektif yansımalı aktarım olan niceli ve niteliler olmadan siz sıfır noktasında olmakla üreten eylemle ve üreten uygulama içinde olamıyordunuz. Sizinle kolektif arasında böylesi bir bağ vardır. Bu bağ; bu bağı ortaya koyan da bencil bendi. Bencil liginize dayanakla, dışınızda beliren olam da; sosyal bencillik ve kolektif bencillikti. Sizlerdeki harcama olan bu enerji toplumsal gücün etkisi ve yöneltmesiyle işlerlik olur. Sizin de sürece yeni bir biliş buluş olan katkınız; sizin ölümünüzle yeniden bir kolektif etki olacaktır. Yani siz zaten bir kolektif etkiden ve kolektif katkıdan donanımla kolektifi etkileyen ve kolektiften etkilenen oluşla kolektiftiniz. Kolektif olanı eylemli uygulama kılan; kişisi emek gücünüz kadar; kişisi mal-mülk sahipliğiyle irade kişiydiniz. Üzerinizdeki kolektif etki kadar da zorunlu olarak kolektiftiniz. Bir TV inşasının nicel, nitel toplum gücü olan kolektif etkili birikimi sizde yoksa kas ve beyin gücünüz vardır ama siz asla bir TV. İnşa eder olarak işler olamazsınız. Yani kas gücünüz her durumda kaba ve mekanik bir işlerleşme içinde olur da; bu kendilik işlerileşme uçak yöneten pilot olarak işleri eşemezdi. TV. üreterek işleri eşemez. Mühendislik hizmetleri vererek işleri eşemez vs. Toplumsal güç sizden ve sizin bilincinizden bağımsızdır. Ve sizden önce olmasıyla; sizin yaşayamadığınız ömrünüzdür. Kişi olarak on bin yıl yaşayamıyorsanız; on bin yıl yaşında olan toplumsal güçle siz; on bin yıllık bir diyalektik bilinci yaşamış ömür gibi oluyordu. Yani en azında ilgi ve meslek alanınızla sizde on bin yıl yaşamışla olması gereken bir sanal ömrünüzleydiniz. Kolektif güç; geçmiş zaman tasarrufu olarak sizlere bir geçmiş zaman aktarımını yaşamış gibi olmanın baypasla ömürdürler. Bay paslı bu ömürle siz; geçmiş bir zaman içindeki aynı bir an içinde; binlerce kişinin, binlerce bir anı olmakla sizin bir an dediğiniz öğrenme eğitim süreci; binlerce kişinin bir anlık çalışması olur. O bir an olan yüzbinlerce eforlu an; asla bir kişinin “an” eylemi olamamakla; binlerce kişinin “bir an” olmasıdır. Bir anlık eylem sizindir. Ama o bir an; bir an içinde binlerce kişinin eylemi olan bir an olmakla da sizin değildi. KOLEKTİF ETKYDİ. Örneğin siz bir gün içinde gidip bir dönüm alanda 8 saat çalışıyorsunuz. Aynı gün aynı saat içinde diyelim yüz bin kişinin her biri yine birer dönüm olan alanı çalışmakla, yüz bin dönüm alanda çalışıp gelecektir. Bir gün bir kişi için 8 saatlik çalışma süresi olurken sizle sınırlıdır. Hâlbuki bir gün yüz bin kişinin, yüz bin tane sekiz saatlik çalışmasıyla; sizlerin yüz bin günlük çalışmanıza denk gelir. Buna ne ömrünüz ne beslenme düzeyiniz; ne de vaktiniz olanak verir. İşte KOLEKTİF GÜÇ ve KOLEKTİF ETKİ böyle bir şeydir. Sizin 8 saatlik bir çalışma gününüz içinde; sizin dışınızda ve sizden bağımsız; ama size taalluk eden bir bağıntı denk gelir. Yüz bin dönüm alanda; yüz bin çeşit ürün yetiştirilmektedir. Siz bu sekiz saatlik çalışma içinde buğdayı üretip eve geldiğinizde; hiç dahliniz olmadan, yanı başınızda domatesiniz, şeftaliniz, patatesiniz, pancarınız, pamuğunuz, üzümünüz, mısırınız, etiniz, sütünüz, karanfiliniz, kunduranız, giysiniz, otomobiliniz vs. olmakla yüz bin tür kullanımınız karşınızda hazır ve nazırdır. Siz arabaya binerken arabanın sevk ve idaresinde ne kadar siz iseniz; o kadar sizdiniz. Ve yine siz arabaya binerken ne kadar siz değilseniz, o kadarda zorunlu olarak KOLEKTİFTİNİZ: Şu halde kişisel emek gücünüz ancak sizin enerji harcamanız kadarla sizindir. Sizin sahipliğinizdir. Sizin kendi dışınız için de sizi enerji harcamaya yöneltir olmakla; size yansıyan binlerce yıllık toplumsal ömür olmakla; bu nicelik ve nitelik aktarımlı mirasa göre harcanan enerji uygulaması olması kadarda siz kolektifsiniz. Yani siz hem kendinizsiniz. Hem kolektifsiniz. Kolektifsiz de olursunuz. Ama en başta; en temel durumla olursunuz. Kat edeceğiniz bir üç yüz bin yıllık yolun başında olursunuz. Yeniden bir kolektif oluş içinde olursunuz. Demek ki sizin emeğinizi emek yapan şey bu bağıntıdır. Kolektif güçtür. Kolektif oluşunuz olmasa, emek gücü sahipliğinizi ortaya koyacağınız bir durum da olmayacaktır. Kas gücü harcanması tamamen sizdedir. Ama kas gücünüzü, uzay mekiğini süren bir astronot şekline harcatan güç te; kolektifliktir. Kolektiflik kas gücü olmadığı gibi. Kas gücü de kolektiflik değildir. Şu halde kas gücünüz toplumsal gücün niceli, niteli ve yönelten katkısı kadarla KOLEKTİF emek ve KOLEKTİF emek gücüdür. Kişinin emek gücü hem kişisi hem kolektiftir. Kişinin ev sahipliği, otomobil sahipliği kişisidir. Parklar yollar kolektiftir. Kişinin üretim olmayan tercihleri kişisidir. Döğer biçer, iş makinası gibi üretim gücü kolektiftir. Kişi kolektif donanımın belirmesi için bir enerji harcaması olduğu kadar; kişi bu belirmeleri için de aynı zamanda bir tüketmedir. Yine tüketen kişimiz, tüketen kişinin üreten eylemle işler olması kadardır. Yine kişi, kişinin kendi kişisi emek gücü kadar da kişimiz kişisi mal- mülk sahipliğidir. Demek ki kişi toplumsal bağıntıyla işler olduğu an; kişinin emek gücü üzerinde sizden önce ve sizden bağımsız, zorunlu bir kolektif oluşun sizin üzerinizde pozitif ya da negatif durumla oluşu vardır. Ve yine kişi, toplumsal bağıntı içinde; toplumsal bağıntıyla işler olduğu an; kendisinde, kendisinden önce ve kendisinden bağımsız olmakla bulunan depo bir nicelik ve nitelikli yönelmesini uygulamaya döker. Kişi dökülen bu enerji harcaması kadarda kişisi sahiplik; kişisi irade ve kişisi tasarrufları vardır.
İzEdebiyat yazarı olarak seçeceğiniz yazıları kendi kişisel kütüphanenizde sergileyebilirsiniz. Kendi kütüphanenizi oluşturmak için burayı tıklayın.
|
|
| Şiir | Öykü | Roman | Deneme | Eleştiri | İnceleme | Bilimsel | Yazarlar | Babıali Kütüphanesi | Yazar Kütüphaneleri | Yaratıcı Yazarlık | Katılım | İletişim | Yasallık | Saklılık & Gizlilik | Yayın İlkeleri | İzEdebiyat? | SSS | Künye | Üye Girişi | |
Book Cover Zone
Premade Book Covers
İzEdebiyat bir İzlenim Yapım sitesidir. © İzlenim
Yapım, 2024 | © Bayram Kaya, 2024
İzEdebiyat'da yayınlanan bütün yazılar, telif hakları yasalarınca korunmaktadır. Tümü yazarlarının ya da telif hakkı sahiplerinin izniyle sitemizde yer almaktadır. Yazarların ya da telif hakkı sahiplerinin izni olmaksızın sitede yer alan metinlerin -kısa alıntı ve tanıtımlar dışında- herhangi bir biçimde basılması/yayınlanması kesinlikle yasaktır. Ayrıntılı bilgi icin Yasallık bölümüne bkz. |