Nevruz sözcüğü Farsça’dan Türkçeye geçmiş bir sözcüktür. “Nev” yeni anlamına gelirken, “ruz” gün demektir. Bu iki sözcük birleştiğinde Yenigün veya yenigün ışığı anlamında ortaya çıkıyor.
     Ergenekon Destanına göre Düşman saldırısından kurtularak kaçan bir grup Türk, kuş uçmaz, kervan geçmez dağların arasında bir bölgeye gelirler. Burada yüzyıllarca kalıp çoğalırlar. Ve an gelir buraya sığmaz olurlar. Çıkış yolu ararlar. Yaşlı bir demircinin dağın yamacında bulunan madeni eriterek geçit açabilme düşüncesini hayata geçirirler ve büyük bir ateş yakarak dağı eritirler. Kendilerine geçit açarlar ve Ergenekon’dan dışarı çıkarlar.
     İşte bu çıkış tarihi 21 Mart olarak bilinir. Ve bu tarih Türkler arasında bayram olarak kutlanmaya başlanır.
Türklerin (Göktürklerin) Ergenekon'dan demirden dağı eritip çıkmalarını, baharın gelişini, doğanın uyanışını temsil eder Nevruz. Doğu Türkistan'dan Balkanlara kadar tüm Türk kavimleri ve toplulukları tarafından, MÖ 8 yüzyıldan günümüze kadar her yıl 21 Mart’ta kutlanır. Bu güne Nevruz Bayramı derler.
21 Mart Divan-ı Lügat İt Türk’te ilkbaharın gelişi olarak belirtilir.
Yazılı olarak ilk kez 2. yüzyılda Pers kaynaklarında adı geçen Nevruz, İran ve Bahai takvimlerine göre yılın ilk gününü temsil eder. Günümüz İran'ında, her ne kadar İslami bir kökeni olmasa da bir şenlik olarak kutlanır. Bazı topluluklar bu bayramı 21 Mart'ta kutlarken, diğerleri Kuzey yarım kürede ilkbaharın başlamasını temsilen, 22 veya 23 Mart'ta kutlarlar. Aynı zamanda, Zerdüştlük, hem de Bahailer için de kutsal bir gündür ve tatil olarak kutlanır. Kürtlerde, Nevruz bayramının Kürt mitolojisindeki Demirci Kawa Efsanesi'ne dayandığına inanılır. Anadolu ve Orta Asya Türk halklarında da Göktürklerin Ergenekon'dan çıkışı anlamıyla ve baharın gelişi olarak kutlanır.
Nevruz diğer Türk devlet ve topluluklarında da kutlanılır. Bunlardan Azerbaycan'da Novruz, Kazakistan'da Navrız meyrami, Kırgızistan'da Nooruz, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nde Mart dokuzu Kırım Türklerinde Navrez, Batı Trakya Türkleri'nde Mevris adları ile anılır.
     Kıbrıs’ta her mart ayının dokuzunda pikniğe çıkılmasının aslında Nevruz Bayramını kutlamak olduğunu rahatlıkla söyleyebiliriz. Bilerek veya bilmeyerek Nevruz Bayramı Kıbrıs’ta da kutlanmaktadır...
     Nevruz, tarihte pek çok devlet tarafından bayram ve gelenek olarak kutlanmıştır. Bunların başında Anadolu beylikleri, Eski Mısır, İran, Safavi, Sasani, Moğollar, Selçuklu ve Osmanlı gelir.
Selçuklu ve Osmanlı'da milli bayram olarak kutlanan Nevruz, Nevruziye adlı şiirlere ve şenliklerle ziyafet verilerek kutlanırdı. Özel olarak hazırlanan Nevruziye adlı macun Osmanlı döneminden kalan bir kültür olarak bu gün hala Manisa'da 21 Mart'ta Mesir macunu şenlikleri yapılmaktadır.
     Dilerseniz Nevruz’u bir de Ozan Nihat’ın büyülü sözleriyle dinleyelim:
Anlatayım sazım ile sizlere,
Ergenekondan ilk çıkıştır Nevruz
Ecdadımız ışık tuttu bizlere,
Özgürlük ateşi yakıştır Nevruz

İlkbahar Dünyaya mutluluk saçar
Canlar canan için kendinden geçer
Kırlarda rengarenk çiçekler açar
Gözlerden kalplere nakıştır Nevruz

İnsanlığı saran bir ana gibi
Aşkın yollarında divana gibi
Hacı Bektaş, Yunus, Mevlana gibi,
Dünyaya sevgiyle bakıştır Nevruz.

Ozan Nihat özlü duruş içinde
İlimde irfanda yarış içinde
Sevgi ve kardeşlik, barış içinde
Gönülden gönüle akıştır Nevruz