Ankara’nın Başkent Oluşu 88. Yıldönümü dolayısıyla.

‘Ankara’nın Başkent’ oluşu, Cumhuriyet’in ilanından 16 gün önce, 13 Ekim 1923’te gerçekleşti. Ama ilk haberi Türkiye’den önce, ‘Batı’ öğrenmişti. Mustafa Kemal’in Avusturyalı gazeteci ‘Frans Hans Lazar’a 27 Eylül 1923’de verdiği beyanat, ‘Neue Freie Presse’adlı Viyana gazetesinde yayımlanmış, bütün dünyaya, dolayısıyle Türkiye’ye haber olarak verilmiştir.

Mustafa Kemal, muhabirin bir sorusunu açıklıkla: ‘Türkiye Cumhuriyeti’nin Başkenti Ankara olacaktır’ diyerek, hem Ankara’nın başkent olmasını, hem de Cumhuriyet’in müjdesini vermişti.
Türkiye Cumhuriyeti’nin yeni yeri düşünülürken, Ekim 1923’de Dışişleri Bakanı İsmet Paşa ve 14 arkadaşı Ankara Meclisi’ne verdikleri bir önerge ile yeni Türkiye Devleti’nin karargah yerinin Ankara olmasını öneriyorlardı. O dönemin bazı milletvekilleri, Ankara yerine İstanbul’un tekrar hükümet merkezi olmasında kararlıydılar. Meclisin çoğunluğunu sağladıkları taktirde, ilk zaferlerini kazanmış olacaklardı. Sonra da Meşruti idarenin geri dönmesini sağlamak isteyeceklerdi.
Başkent tartışması bir bakıma İstanbul-Ankara çatışmasına dönüşmüştü. İstanbul gibi gelişmiş bir kenti ayırıp, tozlu bir Anadolu kasabasının Başkent yapılmasına karşı çıkan Gümüşhane Milletvekili Zeki Bey’di. Önerge üç günde meclisten geçerek ‘Genel Kurul’a geliyor ve 13 Ekim’de, birtek muhalif oy ile Ankara’nın Başkent oluşu kabul ediliyordu.
Kanunlaşan Önergenin Metni

“Lozan Antlaşması’nın eklerinden olan boşaltma protokolünün uygulanması sona ermiştir.Baştan başa yabancı işgalinden kurtulan Türkiye’nin tamlığı fiilen gerçekleşmiştir. Milletimizin en değerli mallarından İstanbulumuz, Halifeliğin “Makarrı’ (durma yeri) olan durumunu koruyacaktır. Öte yandan Türkiye Devleti'nin idare merkezi hakkında meclis tarafından karar vermenin zamanı gelmiştir. Bir Devletin merkezini tayin için esas olacak koşullar yeni Türkiye’nin başkenti olarak, Ankara şehrini seçmek gereğini emrediyor. Devlet merkezinin kurulmasına biran önce başlamak, içerideki ve dışarıdaki tereddütlere biran önce son vermek için aşağıdaki kanun maddesinin kabülünü arz ve teklif ederiz.

MADDEİ KANUNİYE- Türkiye Devleti’nin Makarrı İdaresi Ankara şehridir.

İmzalar: İsmet (Malatya), Ferit (Çorum), Zülfü (Diyarbakır), Dr.Fikret (Bilecik), Seyfi (Kütahya), Hilmi (Malatya), Mahir (Kastamonu), Rüştü (Erzurum), Saffet Ziya (Erzincan), Rahmi(Sivas), Hüseyin Necati (Bursa), Refet (Bursa), Kazım Hüsnü (Konya), Ali Rıza (İstanbul), Mehmet Kamil (Afyonkarahisar).”