DİLSEL ZEKA GELİŞİMİ

Eğitimin amacı, gençlerin yaratıcı zekalarından yararlanarak üretken olmalarını sağlamaktır. Üretkenlik kavramını biraz açalım.
Sorumluluktan başlayalım; kişinin kendi bedenine karşı zarar vermemek, sağlıklı kalmak gibi bir sorumluluğu vardır.
Yakınlarına karşı; koruyucu ,kollayıcı, onları fark etmek, birlikte yaşıyor olmanın bilincinde olmak sorumluluğu.
Kişinin kendini ileriye dönük olarak yetiştirme sorumluluğudur ki , işte eğitimin amacı budur.
Okullarda çocuklar verilen eğitim, zeka türlerine göre, belirle temel etkinliklerin kazanılmasında yardımcı olur.
Dilsel zeka ; okuma, anlatma,dinleme, tartışma, rapor yazma, gazete ve dergi hazırlama, öykü,şiir, roman yazma, slogan bulma gibi etkinliklerle gelişir. Bunları biraz açalım, kısaca neler olduğunu görelim.
Okuma,anlatma : Ders kitaplarını ve ders dışı kitapları okumak ve öğrendiğini belirtmek için derste anlatmak, bunun yıllar boyu yapıldığını düşünürseniz,okuma ve anlatma becerisi dilsel zekayı geliştirir. Okuduğunu anlamayanlar, anlatamayanlar için özel çalışmalar gerekebilir. Her çocuk aynı düzeyde olmasa bile, okuma ve anlatma kişide farklılık yaratır.
Dinleme : Anlatılanı dinleyebilme bir eğitim işidir. Sınıfta öğretmen bunu sağlamak için çeşitli yöntemler uygular. Aniden soru sorar, anlattığını tekrar ettirir, bunun gibi yöntemlerle çocuklara dinleme alışkanlığı kazandırılmaya çalışılır. Çalışılır diyorum, çünkü dinleme ayrıca kişinin ilgi duyması ile bire bir örtüşür. Alışkanlık okul sıralarında kazanılır, öğrenme dinlemeyle beraber yürür. Nice dinlemeyenlerle birlikteyiz. "Kös dinlemiş" atasözünü bilmeyen var mı ?
Tartışma : Kavga anlamına gelmeyen bir sözcüktür. Aynı konuyu başka açılardan bakarak ortaya koyma, farklı birikimlerin yardımıyla açıklama,Tartışma aşağı yukarı bu anlamda kullanılır. Bu dilsel zeka becerisi sınıfta öğretmenin gözetiminde kazanılırsa, kavga anlamını taşımaz. Zaten eğitim düzeyi yükselip, bilgi birikimi arttıkça, ilkel insan davranışı olan kavgadan uzak kalınacaktır.Toplum olarak böyle bir özlemin içindeyiz.
Rapor yazma : Öğrenilenleri, toplanan dökümanları istenilen konu başlığı altında yazmak anlamını taşır. Sınıfta yazılan kompozisyondan farklıdır, çünkü veriler vardır, ve onlardan sonuç çıkarmak da işin içine dahildir. Genellikle okulda, ileri sınıflarda ödev olarak verilir. Küçük sınıflardaki Kitap Özeti çıkarma da bunun bir alt çalışması gibi düşünülebilir.
Gazete, dergi hazırlama: Sınıf gazetesi, okul gazetesi hazırlama,değişik yazıları bir bütünün parçaları olarak düzenleme ve topluluğa sunma işidir. Hazırlıklar; birikim, organizasyon, zamanlama gibi çalışma disiplini gerektirir. Aynı zamanda dilsel zeka becerisi kazandırır.
Öykü,şiir, roman yazma. Öğrenci dili kullanma konusunda yetkinlik kazanınca, okuduklarından ve yeteneğinin kendisini dürtüklemesi sonucu şiir, hikaye, roman yazma denemelerine başlar. Dilsel zekasının gelişmesinin bir göstergesidir. Yaratıcı zeka ile birleşince özgün eserler ortaya çıkacaktır.
Slogan bulma :Kavramların içeriğini öğrendikten sonra kullanma becerisidir, diyebiliriz. Okul sıralarında farkında olmadan kazanılan dilsel zekanın uygulamasıdır.
Okullardaki uzun süreli eğitim ve öğretim çocuğun dilsel zekasının gelişiminde büyük bir etkendir. Okul eğitimi almadan okuma yazma öğrenen bir insan, konuşur, derdini anlatır, toplum içinde yaşamak, iletişim kurmak için yeterli donanımlar edinebilir. Fakat okuduğunu anlayıp anlatma, kavga etmeden tartışma, bir konu hakkında rapor yazmayı bırakalım, dilekçe yazma becerisine bile sahip değildir.
Tekil olaylar bu değerlendirmenin dışındadır.
Başarısız,çalışmak istemeyen, okulu sıkıcı bulan öğrencilerin " Bunları öğrenmek ne işimize yarayacak " sözlerine kısacık bir cevabım var.
Düşünen,akıl yürüten, yaratıcı zekanızı tetikleyen eğitimle geleceğin üretken gençliği olacaksınız.
Güven Uluköse