Milan Kundera'nın romanından, yönetmen Philip Kaufman'ın, beyaz perdeye aktardığı bu filmi belki izlemişsinizdir. 1960'ların Çekoslovakya'sında politika ile değil, kadınlar ile ilgilenmeye tercih eden, ünlü bir doktorun hikayesi anlatılır.

Çekoslovakya'da, "Prag Baharı" denilen 1968'in masalımsı ortamında gelişir olaylar. Ve bir gün Rus tankları görülür Prag sokaklarında. Masal sona ermiştir....

Seyirci, sanki kendi ülkesini işgal eden düşman askeri gibi görür Rus tankçıları. Biliyorum, çünkü bana da öyle görünmüştü filmi seyrettiğimde.

T-64 model tanklarının üstünde kendilerini protesto eden Çek gençlerine, şaşkın bir ifade ile bakan bu gençlerin çoğu, Kızılordu'da askerlik yapan Orta Asyalı, Türk soylu gençlerdi. "Şaşkın bir ifade" ile bakıyorlardı, çünkü onlara, “bu gençleri kurtarmak için” Prag'a girdikleri söylenmişti.

Yıllar sonra, 1968'de Prag'ı işgal eden Kızılordu askerlerinden biri ile tanışma şansına eriştim. "18 yaşında şahit olduğum bu olay, zihnimde derin izler bıraktı ve ilk defa Sovyet sisteminin mutlak adaletli bir sistem olduğu hakkındaki propagandalara şüphe ile bakmaya başladım." diye yazmış hayat hikayesinde.

O gün Çek gençlerinin düşman olarak gördüğü bu genç asker, günümüzde Özbekistan'da ki Kerimov diktatörlüğüne karşı özgürlük ve demokrasi mücadelesi veren, ERK Demokratik Partisi'nin lideri, Muhammed Salih’tir!

Prag Baharı'nın sona ermesinde 20 yıl sonra, Mayıs 1988’de, Özbekistan Yazarlar Birliği Genel Sekreteri olarak görüyoruz Muhammed Salih'i. 1989 Ocak ayında ise, Moskova’da SSCB Yazarlar Birliği Kurultayında, kürsüde, ilk olarak Sovyetler Birliğini için "Dikta İmparatorluğu" sıfatını kullanırken.....

Günün adamı değil, yarının adamı olmak istediği için, kendisini Komünist Partisi üyeliğine davet edenlere, "Komünizm güneşi, ters yönden doğmuştu, yine oradan (Batıdan) batacaktır!.." diyerek ret cevabı vermiştir.

Komünizm güneşi battı! Fakat günümüzde Özbekistan, eski SSCB yönetiminden de zalim bir idare tarafından yönetilmekte. Çok şey değişmedi Özbekistan'da! Rus Komünistler gitti, yerlerini Özbek Komünistler doldurdu. Üstelik bunlar eskilerinden daha zalim, daha vahşi, daha adi!

İsterseniz yazımızı Muhammed Salih'in kendi hayat hikayesinden yaptığımız bir alıntı ile bitirelim:

"1999'dan bu yana Norveç’te yaşıyor. Başkanlığını yaptığı ERK Partisi, rejimin büyük baskısı altında faaliyetine devam ediyor ve Özbekistan halkı tarafından destekleniyor. Muhammed Salih 7 yıldır sürgünde! Fakat mücadelesini sürdürüyor. Bu vatandan uzakta geçen maceralarla dolu 7 yıl, Salih için ayrı bir okul oldu. Bu hayat hikayesinin devamı da olacak..."

Can Macit

Not: Bu yazıyı 3 yıl önce yazmıştım. Muhammed Salih hala Norveç’te “sürgün hayatı” yaşıyor ve hala mücadelesini sürdürüyor...