Bir ışık kayaya çarpıp geri yansır. Buna fiziksel yansıma diyoruz. Fiziksel yansımanın biyolojideki karşılığı etki tepkidir. Yani uyarılganlık veya irkilmedir. Biyolojik yansıma fiziki yansımaya indirgenmez.

Çevre ile hayatın etki tepki girişmesi vardı. Biyolojide etki tepki demek öğrenilenin yanıtını oluşmaydı. Gerçeğin bilgisinin ya da nesnel bilgilerin, insan beynindeki yansımalardan oluştuğunu ortaya koyan bilgi kuramına yansıma kuramı diyoruz. Yansı kuramı öğrenmenin, bir etkiye karşı yanıt oluşturmanın bir kuralıdır. Burada biraz yansı ile yansı kuramına değineyim.

Akla ya da zekâya giden yolun başında yansıtma kuramı vardır. Aklın veya zekânın temelinde özdeksel bir yansıtma özelliği varsa da aklın yansıtması kaba bir yansıtma olmayıp, yansıtma da evrimsel oluşla plastiktir.

Çevre derişimleydi. Çevre derişik yapısıyla etkileşme ve girişmeyleydi. Özdeğin etkileşiminde kendisini etkileyeni yeniden üretme özelliği de yansıma ve yansıtmadır. Yani hem yansıyordunuz. Hem yansıtıyordunuz. Yansıma ve yansıtma canlı ve cansız tüm özdeksel biçimlerin temel özelliğidir.

Türlü devim biçimleri vardı. Yansıma ve yansıtma yeteneği de her devim biçimi içinde başka başka özellik gösterir. Salt ayna görüntüsü veya ışığın yansıması gibi değildir. Örneğin, düşünsel devim biçiminin gerçekliği düşüncede yansıtma imajı temelde fiziki yansıtmayla aynıdır.

Lakin temelde aynı olanlar özel iken; düşünce içinde oluşturulan yansıtmalar üzerinde filtre yapılır. Kırpmalar Yapılır. Ekleme çıkarmalar yapılır. Kıyas ve muhasebesi yapılır. Kararı (yargısı) alınır. Bu tarz yansıtmalar kaba ve fiziksel yansıtmalardan bu özellikleriyle ayrışır.

Bu tarz yansıtmalar her devim biçimiyle yansımanın ayrı bir niceli özellik göstermesidir. Temel yansımadan farklılaşan yansıtmalardır.

Her özdek şekli, başka bir özdek biçimi içinde yansır ve her özdek biçimi başka bir özdek biçimini kendi içinde yansıtır. Bu neden ile Güneş ışığı su da, toprak ta, kaya da yansır.

Çevremizdeki yansıtma canlı örgenlik içinde yaşambilim ile (biyoloji ile) YAŞAMBİLİMSEL BİR UYARILGANLIĞA dönüşür. Bu nedenle bitkiler ışığa doğru irkilir veya döner. Tek hücreliler de bu yansıma nedenle besine doğru irkilir veya yönelir.

Hayat ve toplumlar ile öznel oluşlar yansıma olukla aynı yansıma biçimi içinde iken daha yüksek bir geri yansıtma biçimi ortaya koymakla da inorganik yansıtmadan ayrılırlar. Geçen zaman ile yüksek yansıtmayı sinir hücresi devinmeli dizge yansıtmaya dönüşürler.

Böylece yansıyan uyarmalarla, yansıyan duyumsal geçişme gerilimleriyle beyinde; kesikli elektriksel uyarım işaretleri oluşur. Bilgi edinme ve ruhsallık gibi özel, özgün duyumlar, duygular başlar. Kısaca söylersek nesnel gerçeklik organiklerin beyninde yansır ve bileşimler verir.

Beyin yansımaları işler dönüştürür ve biçimsel olarak yansıtır. Akılda oluşan özel bir yansıyı dış dünyaya bağlama olayı da bir yansıtmadır. Tasarlanan duygu ve düşüncelerin gerçekten varmış gibi düşünülmesi de yansıtma olup bir çeşit yansımanın yansımasıdır. Ayna içi görüntüler gibi zihin içi imgesel görüntülü yansımaların da zihin içi yansımalarıdırlar.

Elektriksel ve manyetik yansımaları çok az biliriz. Özetlersek; bir elektriksel ve manyetik yansıma biçimi olan en temel yansıma biçimlerinden biri ışığın yansıma olayı olarak bilinir. Yansıma ışıkla daha iyi anlaşılır.

Cisme çarpan ışık geri kaynağına döner. Bu yansımadır. Işık bir etki ise geri dönen yansıma etkiye karşı tepki yansımasıdır. Tepki bu anlamla yansımayla yakın anlamlıdır. Kaynağa dönen ışık, çarpıp geri döndüğü nesnenin bindirişlerini (modülasyonunu) taşır.

Cisim yüzeyindeki iniş çıkışlı dalgalanma ve pütürler nedenle cisme çarpan aynı boy ışık demeti tellerinde bizim algılayamayacağımız nano saniyeler boyutunda gecikme ve uzunluk kısalıkların yansıması oluşur.

Yani aynı ışık demeti içindeki bir tel ışık yüzeydeki tümseğe dağa çarpıp döner. Oysa diğer tel ışık dağın eteğine ve bir çukura ulaşana kadar dağa çarpıp dönen ışına karşın biraz daha yol gider. Dağa çarpıp geri dönen ışınla, biraz daha yol gidip dönen ışınların demeti içinde ışın boy farkları oluşur.

Böylece geri dönmekle yansıma yapan ışık demeti içindeki ışınların uzunlu kısalı boy farkı gerilim ve potansiyelleri oluşur. Kısacası biz görelim veya görmeyeli cismin pütürlü ve düz yüzeyleri vardır. Cisim ışık kaynağına göre biraz yakında biraz uzaktadır.

Yakınlık ve uzaklık, pütürlü parçacıkla oluş bizim algılamayacağımız kuantum ölçekte, kuantum zaman boyutuyla da vardır. Cismin yüzey şekil biçim topografyası nedenle; cismin önde ve arkada olması nedenle kimi ışının arkadaki cisme ulaşma zamanı uzar. Kimi ışının öndeki cisme ulaşma zamanı kısalır.