RÜŞVETÇİLİKTE SORUNLAR


Kapıdan her çıkan “Rüşvetsiz iş görülmüyor!” diye yakınınca, insan ister istemez ceplerini yoklamaya başlıyor.
Adamın karşısına beş parasız dikilmenin utancını düşünebiliyor musunuz? Tıpkı beleşçi gibi! “Paran pulun yok, adamım diye dolaşıyorsun” diye bakmazlar mı insanın yüzünüze.
Söylediklerine göre arada hediyeci olmayan da çıkıyormuş. Nerede bende o şans da, yine de “Aman ha! Bir de suçlu düşersin, alıştıra alıştıra” uyarılarını yabana atmamak gerek.
     Gerçi o kadar da bilgisiz değiliz. Parayı elime alır, yelpaze gibi savurmaya başlarım; adam rüşvetçiyse havada kapar. Değil de “Bana rüşvet mi teklif ediyorsun” derse; “Serinlemek de mi suç oldu birader” diye çıkışıp yükümü yukarı yığarım. Hani, çok da kolaydı ya. Neyse, zaten zor işler de hep beni bulur.

     …
     
Bizim Fuat olacaktı şimdi; öğretiversin şıp diye işin sırrını. “Avrupa’da bile rüşvet verdim” diye şişinir dururdu ya, koyduysan bul şimdi; kırk yılda bir hayıra girecek!
Çaresiz, hiç bir ön hazırlık yapmadan daldım içeri. Kapıdaki görevli, işimi ortadaki gençten memurun yapacağını söyledi. İlerledim, karşısına dikildim. Bir ara başını kaldırdı; işaretle dosyamı gösterdim. Bir hareket yaptı; dur mu demek istedi, yoksa defol git mi, anlayamadım. Her olasılığa karşı bekledim. Başını bir daha kaldırınca ayakta durduğumu görüp kızdı:
- Otur! Sırık gibi karşımda dikilip durma.
Sırık mı? Bak bu çok hoşuma gitti. Ben kısalıktan yakınırken o boylu poslu görüyor demek ki. Eğer rüşvetçiyse, bu bile vereceğim hediyeyi helal ettirmeye yeter.

     …

Şimdi hediyeyi hangi yöntemle vereceğimi düşünüyorum.
      Öncelikli sorun rüşvetçi mi değil mi? Artık şansımızı deneyeceğiz. Başlasın denemeler: Kağıt parayı sağ elimin altına sıkıştırıp bir hamle yaptım, göz göze geldik. Korkup geri çektim. O da yumruk mu atıyorum sandı ne:
- Dövecek misin beni?
Haşa! Dövmek de ne demek efendim. Becerebilsem rüşvet verecem de, nerede o yetenek. Daha önce de hiç hediye alaveresi yapmadım ki.
İlk hamle başarısız. Artık hiç kuşkum yok, rüşvet vermek deneyim işi, hatta bir sanat.
…

Bir ara sağ yanağını kaşıdı. “Hah tamam” dedim, sağ cebime koy demek istiyor. Bu ”İstemem yan cebime koy”un değişik bir türü olmalı. Ama madem öyle, insan sağ cebini şöyle biraz öne çıkarmaz mı?
Rüşvet işi bu. Verebileni var, veremeyeni var. Alışkını var çekingeni var.
Bir ara da işaret parmağını burnuna soktu. İki boğumunu birden. Bu haliyle de “Herkes ne alırsa, ben iki katını alırım” demek istediğini düşündürüyor. Üstelik hızlı hızlı karıştırması da, çabuk ol işareti gibi.
     
Memleket olarak geri kalmışız diyoruz ya, doğru, işte geri kalmışlık! Bir iletişim sistemi, ortak bir dil oluşturamamışız hâlâ. Adam iki katını istiyor, benim rayiçten haberim yok.
Önce eğitim, sonra yine eğitim. Öyle “Benim memurum işini bilir!” demek yetmiyor.

     …


Tam ben yeni bir hamleye kalkışacağım, bir anda aklına çok önemli bir şey gelmiş gibi yerinden fırladı. Soluğu köşedeki telefonun başında aldı. Gizlemek için sol eliyle ağzını kapattı, başını sürekli sallamaya başladı. Karşı taraftaki ne anlatıyorsa bu da hem konuşuyor hem de denemeler yapıyor. Önce telefonu boynuma kıstırdı, sol elini “Ver” der gibi uzattı. Sonda sağ eliyle uzattığı sol eline bir şaplak vurdu.
Ardından belini sağa kavis yaptırıp, pantolonunun sol cebini, çerezciden çay bardağı ölçüsüyle çekirdek koyduracakmış gibi açtı, sonra bundan da vazgeçti.
En son iki eliyle dosya açma ve sağı solu kollayıp hızla kapatma deneyi yapıp telefonu da kapattı.
Dönüşte aynı şeyleri sözde belli etmeden tekrar tekrar denedi. Ben de bir kaç girişimde daha bulundum, olmuyor. Ne o almayı becerebildi ne de ben vermeyi…

      …

Anlayacağınız rüşvet vermek de almak da zor iş.