M.NİHAT MALKOÇ

     Bir devleti, bir askerî birliği, resmî veya gayri resmî bir kuruluşu temsil eden işarete bayrak diyoruz. Bir milletin varlığı ve bağımsızlığı bu sembolik işaretle temsil edilir. Bütün milletlerde bayrağa özel bir saygı duyulur. Çünkü o sıradan bir bez parçası değildir. Bir devletin maddî ve manevî değerlerini topyekûn ifade eder. Onun için milletimiz, her kimin olursa olsun, bayrağa büyük bir saygı duymuştur.

     Bayrağın Türk ve dünya tarihindeki tarihî gelişimi çok geniş bir süreyi kapsamaktadır. Özellikle Türkler her dönemde bayrağa büyük ehemmiyet vermişlerdir. Kurulan on altı Türk devletinin ve birçok Türk boyunun kendine mahsus bayrakları olmuştur. Bu devletlerde bayrak; “batrak, badruk, bayrah” gibi değişik isimlerle karşılanmıştır. Türk kökenli devletler, değişik dönemlerde birbirinden farklı renklerde bayraklar kullanmışlardır. Sarı, siyah, kırmızı, beyaz gibi renkler ağırlıklı olarak kullanılmıştır. Osmanlı Devleti’nde bayrağı taşıyana “Sancaktar” ismi veriliyordu. Padişahların ve ordunun kendine mahsus bayrakları da mevcuttu.

     Bayrak, İslâm devletleri arasında da yaygın olarak kullanılmıştır. Bayrağın insanlıkla yaşıt bir sembol olduğunu söylersek abartmış olmayız. Resulullah Efendimiz ilk kez hicret esnasında Medine’ye girerken bayrak kullandığı söylenmektedir. Anadolu’nun Türkleşmesini ve Müslümanlaşmasını sağlayan Sultan Alparslan, Malazgirt Meydan Muharebesi’nde, üzerinde kelime-i şahadet yazılı büyük bir bayrak kullanmıştır.

     Ay-yıldızlı bayraklar ilk olarak İkinci Mahmut döneminde kullanılmaya başlanmıştır. Bu devirde bayrakların üzerinde kelime-i şahadet ve Fetih ayetleri bulunurdu. On dokuzuncu yüzyılda, üzerinde hilâl ve yıldız bulunan sancak, Osmanlı’nın millî bayrağıydı. Yavuz Sultan Selim’in halifeliği döneminde Peygamberin mübarek sancağı İstanbul’a getirilerek Topkapı Sarayı’nda özel bir ihtimamla korunmuştur.

     Saltanat kaldırıldıktan sonra yalnız hilâfet bayrağı ve millî bayrak muhafaza edilmiştir. Cumhuriyetle beraber bu hususta da yenilikler yapılmıştır. Türk Bayrağı Nizamnamesi 28 Temmuz 1937’de Bakanlar Kurulu tarafından kabul edilmiştir. Bu kanunda millî bayrak, Cumhurbaşkanlığı bayrağı, ordu ve donanmaya ait bayraklarla ilgili hükümlere yer verilmiştir.

     Bayrağımızdaki kırmızı renk, şehit kanlarını sembolize etmektedir. Ay ve yıldız, devletin erişilmezliğine ve yüceliğine işarettir. Bu bayrak için yüz binlerce askerimiz kara toprağın bağrına düştü. Onun için Arif Nihat ASYA, “Bayrak” adlı şiirinde onu “şehidin son örtüsü” olarak nitelendiriyor ve şöyle haykırıyor:

     “Ey mavi göklerin beyaz ve kızıl süsü…
      Kız kardeşimin gelinliği, şehidimin son örtüsü.
      Işık ışık, dalga dalga bayrağım,
      Senin destanını okudum, senin destanını yazacağım.”

      Çanakkale’de, Dumlupınar’da, Kosova’da ve bunun gibi her karış yurt toprağında binlerce şehit yatmaktadır. Toprağı vatan yapan asil şehitlerimizin hakkını ödememiz hiç mümkün değildir. Sözlerimi Mithat Cemal Kuntay’ın bir beytiyle bitirmek istiyorum:

     “Bayrakları bayrak yapan üstündeki kandır,
      Toprak eğer uğrunda ölen varsa vatandır.”