Kendinden daha uyanık insanları işe aldığın zaman, senin onlardan daha uyanık olduğunu kanıtlamış oluyorsun. -R. H. Grant |
|
||||||||||
|
Sizi takip eden yaklaşık 50 yılın en önemli dönüşümlerinden biri, Amerika’nın para politikasının patlak vermesiyle başladı. Önce komünizm gibi bir ekonomi faciası karşısında sonra da bir dönem tek kutuplu dünyada uzunca bir süre ekonomik olarak büyük bir rakibi olmadan yaşayan Amerika, parayı karşılıksız basma konusunda giderek açıldı. İtibarı ve elle tutulamayan pek çok değer üreten bir ekonomisi olması sayesinde, hesapsız bir şekilde para basıp tüm dünyayı dolarize ediyordu. Bu model o kadar uzun süre o kadar başarılı bir şekilde çalıştı ki, Amerikan seçilmişleri sonsuza kadar sürecek bir rüyada yaşıyor gibi hareket etmeye başladılar. Oysa dünyanın kalan kısmı boş durmuyordu. Gelişmekte olan ülkeler diye bir yafta altında yer alan kimi ülkeler dünya ekonomisinden giderek daha fazla pay almaya başladı. Bunların başında da Çin geliyordu. Amerika, dış ticaret açığının yanısıra, kendi iç ekonomisinde de kısa vadeli finansal hedefleri fazlaca ödüllendirmesi ve tüketimi aşırı körüklemesi yüzünden, boyutlarını kolay kolay tahmin edemediği bir krize doğru sürüklendi. Önce büyük bir enerji şirketi ve büyük bir bilişim şirketi peşpeşe rekor ölçeklerde yolsuzluklarla yokluğa sürüklendi. Beraberlerinde onbinlerce çalışanlarının tüm hayatları boyunca elde ettikleri birikimleri de sürüklediler. Birkaç yıl sonra, hiçbir şekilde ödeme yeteneği olmayan insanlara geri dönmeyeceği kesin uzun vadeli borçların verilir olduğu emlak piyasası çatırdamaya başladı. Evler ipotekliydi, ama fiyatlar o kadar yükselmişti ki ve sorunlar öyle hızlı baş gösterdi ki, el konulan evlerin satılmasıyla verilen kredilerin yarısı bile karşılanamıyordu. Aynı dönemlerde, Amerika Irak’ta işgalci güç konumuna gelmişti ve petrol fiyatları 100 doları zorlamaya başladı. Yönetimde olan şahinler, emlak piyasasındaki krizi uzun süre örtbas etmeye çalıştılar. Bir anda büyük bir deprem yaşanmasına izin vermemeye çalışıyorlardı. Bu baskıları, krizin patlamasını engellemeye yetmiyor, sadece patlama şeklini değiştiriyordu. Onlarca çeyrektir zarar etmeyen kurumlar büyük zararlar açıklamaya başladı. Dolar başta henüz hala birlik seviyesini artırma yönünde ilerlemekte olan Avrupa Birliğinin parası olmak üzere pekçok dünya parası karşısında hızla değer kaybediyordu. Yine de henüz dolar dünyada pek çok ülkenin elinde önemli miktarlarda vardı. Sadece Amerika değil, tüm dünya zarara ortak oluyordu. Sonra şahinler seçim kaybettiler. Kısa bir süreliğine işler yoluna girecek sanıldı. Oysa Irak’ta gelinen nokta, geri dönüşü kolay olabilecek bir nokta değildi. Şahinlerin tarzına aykırı yapılan hareketler, yeterince iyi planlanmadığı için, ters tepti. Irak’ta Amerika petrol pompalayamaz hale geldi. Petrol fiyatları tamamen kontrolden çıktı. Petrol dolar karşısında sürekli yükseliyordu. Altın da öyle. Ve hemen hemen tüm dünya paraları. Amerika’nın dünyada gelişmedeki payı giderek azalıyordu. Irak petrolleri ile ilgili hesaplar da ters tepmişti. Petrol şirketlerinin karlılıkları artmıştı ama Rusya, İran, Suudi Arabistan, hatta birtakım Güney Amerika ülkeleri, bazı Afrika ülkeleri, Amerika’nın istemeyeceği kadar maddi güç sağlamıştı. Özellikle Rusya Amerika’ya yer yer açıktan meydan okuyordu. Siyasal gelişmelerin içine fazlaca batan Amerika, ekonominin izlediği yolun ve paranın değer kaybının etkilerini bir müddet fark edemedi. Oluşan boşlukta şahinlerin yasal sınırları zorlayan birtakım yorumlar ve ayak oyunlarıyla iktidara seçim yolunu takip etmeden tekrar gelmeleri herşeyi alt üst etti. Kendi hak ve çıkarlarını koruma konusunda demokrasinin çeşitli unsurlarını askıya almak ya da görmezden gelmek uygulamaları tarihinde bolca görülen Amerika Birleşik Devletleri artık yaralı bir kaplan gibi davranıyordu. Ülke içinde sınırları iyce zorlayacak ölçüde güç kullanan ve istediklerini elde eden şahinler, dünya arenasındaki başarısızlıklarını yok sayıp kendilerini dev aynasında görmeye başladılar. Kötüye gidişe dur demek için, yazılı olmayan ve ilan edilmemiş bir seri önlemi yürürlüğe koydular. Yeni Amerika, Müslüman inanca karşı olan düşmanca bakışını Hristiyan ya da Yahudi olmayan tüm kültürlere yaymaya başladı. Amerika’nın en büyük otomobil üreticisi konumuna gelmiş olan Japonlara, Amerika’nın toplam dış açığının neredeyse tamamını veriyor olduğu Çinlilere, Amerikan yazılım endüstrisinin yazdığı kodların yarıdan fazlasını üretir hale gelmiş olan Hintlilere karşı düşmanlıklar sokak olaylarına kadar varmaya başladı. Onlarca yıldır köklü ve sağlıklı uluslararası yapılar kurmuş olan çok uluslu pekçok Amerikan firması da durumdan rahatsız olmaya başlamıştı. Özellikle yazılım / bilişim / internet kökenli iş yapan firmalar arayış içindeydiler. Bu sektörler ve bunların yanısıra genetik gibi beyin gücünü en önemli kaynak olarak kullanan kimi sektörler, doların değer kaybı ve yabancılara olan kötü yaklaşım yüzünden, dünyanın en iyi beyinlerini kullanma lükslerini kaybetmişlerdi. Amerika’da araştırma geliştirme, icat, yeni girişimler gibi alanlardaki istatistikler derin bir uçurum resmi çizmeye başladılar.
İzEdebiyat yazarı olarak seçeceğiniz yazıları kendi kişisel kütüphanenizde sergileyebilirsiniz. Kendi kütüphanenizi oluşturmak için burayı tıklayın.
|
|
| Şiir | Öykü | Roman | Deneme | Eleştiri | İnceleme | Bilimsel | Yazarlar | Babıali Kütüphanesi | Yazar Kütüphaneleri | Yaratıcı Yazarlık | Katılım | İletişim | Yasallık | Saklılık & Gizlilik | Yayın İlkeleri | İzEdebiyat? | SSS | Künye | Üye Girişi | |
Book Cover Zone
Premade Book Covers
İzEdebiyat bir İzlenim Yapım sitesidir. © İzlenim
Yapım, 2024 | © Mustafa Acungil, 2024
İzEdebiyat'da yayınlanan bütün yazılar, telif hakları yasalarınca korunmaktadır. Tümü yazarlarının ya da telif hakkı sahiplerinin izniyle sitemizde yer almaktadır. Yazarların ya da telif hakkı sahiplerinin izni olmaksızın sitede yer alan metinlerin -kısa alıntı ve tanıtımlar dışında- herhangi bir biçimde basılması/yayınlanması kesinlikle yasaktır. Ayrıntılı bilgi icin Yasallık bölümüne bkz. |