İlk Basın Şehidimiz, Hasan Fehmi
Bu yıl 13"ncüsü yapılacak olan “Öldürülen Gazeteciler Günü” 6 Nisan 2009 Pazartesi günü Türkiye Gazeteciler Cemiyeti tarafından geleneksel hale getirilen etkinliklerle hayat bulacak.
İlk basın şehidini 100 yıl önce 6 Nisan 1909’da vermiştik. Galata Köprüsü üzerinde 6 Nisan 1909 günü kurşunlanarak öldürülen Serbesti Gazetesi Başyazarı Hasan Fehmi'nin ölüm tarihini Öldürülen Gazeteciler Günü olarak belirleyen Türkiye Gazeteciler Cemiyeti o tarihten bu yana öldürülen gazetecileri her yıl topluca anıyor.
1908 tarihinde ilan edilen Meşrutiyet’ i eleştirdiği için faili meçhul bir cinayete kurban giden Hasan Fehmi’nin ölümü İstanbul’u ayağa kaldırır ama fail bulunamaz ne yazık ki.
O günkü durumu Erhan AFYONCU şöyle aktarır:
İttihat ve Terakki’nin muhaliflerinden İkdam Gazetesi başyazarı Ali Kemal Bey, Mekteb-i Mülkiye’de, yani Siyasal Bilgiler Fakültesi’nde siyasi tarih dersleri de veriyordu. O gün derse gecikmiş, öğrenciler de hocalarının geç kalmasından dolayı meraklanmışlardı. Ali Kemal, derse gelince kürsüye çıkmış, cebinden çıkardığı bir mendille terini silip, mendili tekrar cebine koyduktan sonra bezgin bir ses tonuyla konuşmaya başlamıştı:
“Maalesef, evet maalesef bugün ders veremeyeceğim. Çok müteessir ve çok muzdaribim. Serbestî Gazetesi başyazarı arkadaşım Hasan Fehmi’nin şehid olmasının bende yarattığı üzüntü görev yapma imkânı bırakmadı. O atılan kurşun söz hürriyetine, fikir hürriyetine, vicdan hürriyetine atılmış bir kurşundur”. Hocanın konuşmasından tahrik olan öğrenciler bağırıp çağırırken Ali Kemal sınıftan çıkıp gitmişti. Darülfünun talebeleri, yani dönemin üniversite öğrencileri okulun bahçesine çıkıp, hükümet aleyhtarı sloganlar atmaya başladılar. Öğrenciler, bağırıp çağırarak Bâbıâli’ye, yani bugünkü vilayet binasına yürüdüler.

Sadrazam Hüseyin Hilmi Paşa, öğrencilerin isteği üzerine bizzat dışarı çıkarak “Katiller bulunacaktır” diyerek gençleri sakinleştirmeye çalıştı. Ancak kalabalık daha sonra Meclis-i Mebusan’a gidip, Meclis Başkanı Ahmed Rıza’dan katillerin bulunmasını istedi. Ahmed Rıza Bey’le öğrenciler arasında katillerin bulunmasında meclisin etkisinin olup olamayacağı konusunda bir tartışma yaşandı. Bu sırada kalabalığı güvenlik güçlerinin çevirmeye başlaması üzerine öğrenciler dağıldı.(*)
Şimdi bu tarihi olaydan sonra tarihi sıralamaları ile öldürülen gazetecileri bir anımsayalım.

ÖLDÜRÜLEN GAZETECİLER

GAZETECİ/KURUM
ÖLÜM TARİHİ VE YERİ


Hasan Fehmi Bey/Serbesti
İstanbul 6 Nisan 1909

Ahmet Samim/Sada-yı Millet
İstanbul 19 Temmuz 1910

Zeki Bey/Şehrah
İstanbul 10 Temmuz 1911

Şair Hüseyin Kami/Alemdar
Konya 1912 veya 1914

Hasan Tahsin/Hukuk-u Beşer
İzmir 27 Temmuz 1919

Silahçı Tahsin/Silah ve Bomba
İstanbul 27 temmuz 1914

İştirakçi Hilmi/iştirak,Medeniyet
İstanbul 1922

Ali Kemal/Peyam-ı Sabah
İzmit 1922

Hikmet Şevket
1930

Sabahattin Ali/Marko Paşa
Edirne 1948

Adem Yavuz/Anka Ajansı
Kıbrıs 27 Ağustos 1974

Ali İhsan Özgür/Politika
İstanbul 21 Kasım 1978

Cengiz Polatkan/ Hafta Sonu
Ankara 1 Aralık 1978

Abdi İpekçi/Milliyet
İstanbul 1 Şubat 1979

İlhan Darendelioğlu/Ortadoğu
İstanbul 19 Kasım 1979

İsmail Gerçeksöz/Ortadoğu
İstanbul 4 Nisan 1980

Ümit Kaftancıoğlu/TRT
İstanbul 11 Nisan 1980

Muzaffer Fevzioğlu/Hizmet
Trabzon 15 Nisan 1980

Recai Ünal/Demokrat
İstanbul 22 Temmuz 1980

Mevlüt Işıt/Türkiye
Ankara 1 Haziran 1988

Seracettin Müftüoğlu/Hürriyet
Nusaybin 29 Haziran 1989

Sami Başaran/Gazete
İstanbul 7 Kasım 1989

Kamil Başaran/Gazete
İstanbul 7 Kasım 1989

Çetin Emeç/Hürriyet
İstanbul 7 Mart 1990

Turan Dursun/İkibine Doğru ve
Yüzyıl Dergileri
İstanbul 4 Eylül 1990

Gündüz Etil
1991

Mehmet Sait Erten/Azadi
Denk Diyarbakır 1992

Halit Güngen/İkibine Doğru
Diyarbakır 18 Şubat1992

Cengiz Altun/Yeni Ülke
Batman 25 Şubat 1992

İzzet Kezer/Sabah
Cizre 23 Mart 1992

Bülent Ülkü/Körfeze Bakış
Bursa 1 Nisan 1992

Mecit Akgün/Yeni Ülke
Nusaybin 2 Haziran 1992

Hafız Akdemir/Özgür Gündem
Diyarbakır 8 haziran 1992

Çetin Ababay/ Özgür Halk
Batman 29 Temmuz 1992

Yahya Orhan/Özgür Gündem
Ceylanpınar 9 Ağustos 1992

Hüseyin Deniz/Özgür Gündem
Ceylanpınar 9 Ağustos 1992

Musa Anter/Özgür Gündem Diyarbakır 20 Eylül 1992
Yaşar Aktay/Serbest
Hani 9 Kasım 1992

Hatip Kapçak/Serbest
Mazıdağı 18 Kasım 1992

Namık Tarancı/Gerçek
Diyarbakır 20 Kasım 1992

Uğur Mumcu/Cumhuriyet
Ankara 24 Ocak 1993

Kemal Kılıç/Yeni Ülke
Şanlıurfa 18 şubat 1993

Mehmet İhsan Karakuş
Silvan 13 Mart 1993

Ercan Güre/ HHA
20 Mayıs 1993

İhsan Uygur/Sabah
İstanbul 6 Temmuz 1993

Rıza Güneşer/Halkın Gücü
14 Temmuz 1993

Ferhat Tepe/Özgür Gündem
Bitlis 28 Temmuz 1993

Muzaffer Akkuş/Milliyet
20 Eylül 1993

Nazım Babaoğlu/Gündem
12 Mart 1994

Erol Akgün/Devrimci Çözüm
1994

Seyfettin Tepe/Yeni politika
28 Ağustos 1995

Metin Göktepe/Evrensel
İstanbul 8 Ocak 1996

Kutlu Adalı /Yeni Düzen Kıbrıs 8 Temmuz 1996
Selahattin Turgay Daloğlu İstanbul 9 Eylül 1996
Reşat Aydın/AA, TRT 20 Haziran 1997

Ayşe Sağlam Derince
3 Eylül 1997

Abdullah Doğan Candan Fm
Konya 13 Temmuz 1997

Ünal Mesutoğlu/TRT Manisa
8 Kasım 1997

Mehmet Topaloğlu Kurtuluş
Adana 1998

Ahmet Taner Kışlalı/Cumhuriyet
Ankara 21 Ekim 1999
Hrant Dink/Agos
(**)
100 yıldır süregelen gazeteci öldürme ve faillerini bulamama geleneğimizin artık terk edilmesi dileği ile tüm basın şehitlerine rahmet, yaşayanların kalemlerine kuvvet diliyorum.

(*)Erhan AFYONCU
(**) http:// www.tgc.org.tr/oldurulengazeteciler.html