Kravat

“Kravat nedir” diye bir soru sorsam…
Sorsam böyle ‘patavatsızca’ bir soruyu cevabınız ne olur?
Kiminiz; “Kravat, bir boyun bağıdır.” derken,
Kiminiz; “Kelimenin aslı Fransızca cravate: Hırvatlar anlamında kullanılan croates veya cravatesden gelmekte.”dediğinizi,
Kiminizin de “Hırvatlar, boyunlarına uzun bez kurdeleler takarlardı. Bundan dolayı çeşitli kumaş ve derilerden yapılmış boyuna takılan ve kendine has bağlama şekli olan boyun bağlarına da kravat denmiştir.” şeklinde cevaplandırdığınızı duyar gibi oluyorum.
Hatta daha da teferruata inerek; “Memleketimizde ilk defa Tanzimattan sonra değişik tipte görülen kravata zamanla alışılmış ve erkek giyiminin bir parçası haline gelmiştir.” diyenler bile var lakin ben bunların hiç birini demek istemedim.
İlginçtir ama bir yarışmacı, “Kravat hangi ülkeden çıkmıştır” sorusuna “Hırvatlar” yerine “Fransızlar” cevabını vererek 250 milyar TL kaybetmiştir.
Bir rivayete göre; bu gün 650 milyon kişi kravat kullanıyor. Ortalama olarak yılda 800–900 milyon kravat satılıyormuş. Yani anlayacağınız, ‘kravat’ deyip geçmemek gerekir. Kravat ki günlük kullandığımız giysilerimiz arasında en önde yerini korumaya devam ediyor.
Okul hayatımda; 3 yıl ortaokul, 3 lise (benim zamanımda lise 3 yıldı) olmak üzere toplam 6 yıl kravat takma mecburiyetim olmasına rağmen doğru dürüst kravat takmayan ben, bugün 43 yaşımdayım (iş yerinde kılık kıyafete uyma zorunluluğu gerekçesiyle yazılı tebliğ aldıktan sonra…) ben de kravat takmaya başladım.
İlk başta bana tuhaf gelen, -kısa- boynumu sıktığı için nefret ettiğim kravatı şimdi ben de sevmeye başladım. Hata gece yatakta bile takınasım geliyor ‘büyük(!) adamların takmadan edemediği gibi.
Şahsım adına, kravat takmak; en azından kışın boğazımı sıcak tutuyor, bademciklerimin şişmesini önlüyor. Kaldı ki; kravat taktıktan sonra, -kravat takmamı hazmedenlerin söylediğine göre- yürüyüşüm bile değişiyor. Nasıl değiştiğini bilmiyorum ama geçenlerde ayaküstü karşılaştığım bir ‘dinozor hocam’, kırk yıllık kravatımdan (evet yanlış duymadınız taktığım kravat kırk yıllık; çünkü ben hâlâ öğrencilik kravatımı takıyorum) tutarak; “Bu ne bu?” diyerek neden kravat taktığımı sorguladı. Sanırım eskilerden kalan bir alışkanlıkla ben de suç işlemiş bir psikolojisiyle; “Vallah bilmem ki; işyerinde takmamı istediler” şeklinde bir şeyler geveledim… Kravat takmamı yadırgayan ve sorgulayan zat, eskilerden değer verdiğim ve “hoca” olarak kabul ettiğim biri olduğu için, sesimi alçaltarak, kısık sesimi daha da kısarak “Bilmem ki..” dedim.. Yani şöyle dik durarak ağız tadıyla “Neyse ne ulan, ne istiyorsun kravatımdan?!” demedim/diyemedim...
Hasılı kelam -eskilerde- (ağabeylerimiz) kravata neden karşıydılar, hâlâ anlamış değilim.
Sonra ben ya da bizler neden araştırmadan kravata karşı düşmanlık besledik onu da anlamış değilim.
Oysa biz o zamanlar kravatı, ne Hırvat askerlerini uğurlayan eşleri, sevgilileri, anneleri gibi başlarından çıkarttıkları atkıları, sevdikleri adamların boyunlarına bağlayarak uğur getireceklerine, kötülüklerden koruyacaklarına inanıyor ne de Fransız modacıların elinde önemli bir aksesuar olarak görüyorduk. O ki ağabeylerimiz takmamızdan hoşlanmadılar biz de takmadık. (Örenci olduğumuz halde, -okulda sınıfta hariç- takmıyorduk/takmamaya çalışıyorduk..
Bizler için kravat, başlı başına bir mazeretti okulda… Takıyorduk takmaya ama bazen de Osman Yüksel Serdengeçti gibi belimize takarak takıyorduk. Zira Serdengeçti de mabusanken/milletvekiliyken aynı konuda tepkiler üzerine “Madem kravat takmak şart, ha boynuna takmışsın ha beline.. Ne fark eder!” diyerek, beline takmış ve şekilci anlayışla dalgasını geçmişti…
Bana gelince -inanmayacaksınız ama- şimdi tam teçhizatlı kravatlıyım…
Her ne kadar beni tanıyan -istemeyen- bazı insanlar beni kravatlı gördüklerinde, kırmızı görmüş boğaya bakışıyla baksalar da ben kravatlıyım ve işim gereği şimdilik kravat takıyorum. (Ancak, kırk yıl öncesinin; öğrencilik yıllarımdan bana yadigar kalan kravat yerine daha güzel ve kaliteli bir kravat takmamı isteyenlerin dostların hediyelerini de geri çevirmem…)
Eskilerde bizden kravat takmak neden günah işlemekle eş tutuluyordu inan ki hâlâ anlamış değilim.
Sonra kravat takanlar neden kendini ‘birinci sınıf’ olarak görüyorlar/görüyorlardı onu da anlamış değilim.
Evet, anlamaya anlamış değilim ve aynı soruyu tekrar soruyorum:
Kravat nedir?