Yazılı ya da görsel medyada makro böcek fotoğrafları görmüş müydünüz? Cevabınız “evet” ise, kimi zaman tiksinerek ittirdiğimiz bu canlıların detaylarında ne muhteşem güzellikler bulunduğunu biliyor olmalısınız. Böceklerin tasarım olarak estetik görünümleri kadar, bedenlerindeki sistemler de çok dinamik bir yapı sergiler. Massachusetts Üniversitesi’nden Elizabeth Brainerd böcekler konusunda şu ilginç yorumu yapar:


”Karıncaların ve arıların ayakları hayret verici bir şekilde kompleks yapılardır. Mikroskopla incelendiğinde, her bir ayak boğanın boynuzlarına benzeyen bir çift pençeye sahiptir, bu pençelerin arasında yerleşmiş olarak, arolium adı verilen yapışkan ayak yastıkları vardır. Böcek bir yüzeyde koştuğu zaman pençeler yüzeyi yakalamaya çalışıyorlar. Eğer pençeler yüzeyi yakalayamazsa geri çekiliyorlar ve devreye yapışkan yastıklar giriyor. Ayak yastığı hızla açılıyor ve kanla şişiyor ve pençelerin arasından çıkarak yapışkan yastığın yüzeye yapışmasını sağlıyor. Daha sonra sönüyor ve geri katlanıyor. Bütün bu işlem sadece saniyenin on veya yüzde biri kadar bir sürede tamamlanıyor ve böcek hızla ilerlerken, şimşek gibi, her adımda tekrarlanıyor. Ayrıca ayak yastığı, ıslak bir kağıt parçasının pencere camına yapışması gibi, böceklerin yumuşak yüzeylere yapışmasını sağlayan bir sıvı salgılar.”


Böceklerin diğer tüm organları gibi antenlerinin de özel bir tasarımı vardır. Bu canlılar çevrelerinde olup biten olaylardan antenleri sayesinde haberdar olurlar. Haberleşmek için kullandıkları kimyasallar antenler tarafından yakalanır ve analiz edilir. Antenler kimi zaman dokungaç olarak değerlendirilse de asıl görevleri, böceğe hassas bir koku duyusu sağlamaktır. Antenin üzerinde çok sayıda koku siniri sıralanmıştır. Bu sayede böcek yiyecekleri koklar, karşı cinse ait feromon adı verilen kimyasal habercileri veya koku taşıyan molekülleri tespit eder.

Antenler karınca, balarısı gibi böceklerde, kimlik belirleme ve kimyasal iletişim için de kullanılır. Bu canlılar karşı tarafa antenleriyle dokunarak aldıkları kimyasal sinyalleri analiz eder ve karşı tarafın dost mu yoksa düşman mı olduğunu tespit ederler. Sivrisinekler, antenleriyle sesleri de yakalayabilirler. Ayrıca antenler estetik bir görüntünün oluşmasında da önemli bir role sahiptirler.


Böceklerdeki üstün nitelikteki sistemleri yaratan, her detayı ince ince düzenleyen, şekil ve suret veren, onları her an kontrolü altında tutan, ‘kader kalemini’ hikmetle kullanan tek büyük Sanatçı olan Allah’tır.


Göklerde ve yerde ne varsa Allah’ındır. Andolsun, Biz sizden önce kitap verilenlere ve sizlere: "Allah’tan korkup-sakının" diye tavsiye ettik. Eğer inkara saparsanız, şüphesiz, göklerde ve yerde ne varsa Allah’ındır. Allah, hiçbir şeye ihtiyacı olmayan, hamde layık olandır. (Nisa Suresi, 131)


İnsan, tek bir örnekteki detaylara bakarak Allah’ın büyüklüğünü görebilir, O’nu takdir edebilir. Tüm nimetleri, tüm varlıkları, yerde ve gökte olan her şeyi yaratanın Allah olduğunu anlayıp idrak edebilir. Bunun için sahip olduğu tek bir özellik, görüp incelediği tek bir şey üzerinde düşünmesi yeterlidir. İnsana düşen, kendisine verilmiş delilleri mutlaka görmesi ve Allah’ın yerde ve gökte bulunan tüm varlıklar üzerindeki hakimiyetini takdir etmesi ve O’na yakınlaşmasıdır. Dolayısıyla yakından bakılan her detay, kulunu Rabb’ine ‘yakîn’ kılar.


Onlar, ayakta iken, otururken, yan yatarken Allah’ı zikrederler ve göklerin ve yerin yaratılışı konusunda düşünürler. (Ve derler ki:) "Rabbimiz, Sen bunu boşuna yaratmadın. Sen pek Yücesin, bizi ateşin azabından koru." (Al-i İmran Suresi, 191)



Fuat Türker
ftturker@gmail.com