..E-posta: Şifre:
İzEdebiyat'a Üye Ol
Sıkça Sorulanlar
Şifrenizi mi unuttunuz?..
Yanlış sayısız şekillere girebilir, doğru ise yalnız bir türlü olabilir. -Rouesseau
şiir
öykü
roman
deneme
eleştiri
inceleme
bilimsel
yazarlar
Anasayfa
Son Eklenenler
Forumlar
Üyelik
Yazar Katılımı
Yazar Kütüphaneleri



Şu Anda Ne Yazıyorsunuz?
İnternet ve Yazarlık
Yazarlık Kaynakları
Yazma Süreci
İlk Roman
Kitap Yayınlatmak
Yeni Bir Dünya Düşlemek
Niçin Yazıyorum?
Yazarlar Hakkında Her Şey
Ben Bir Yazarım!
Şu An Ne Okuyorsunuz?
Tüm başlıklar  


 


 

 




Arama Motoru

İzEdebiyat > İnceleme > Türkiye > Hulki Can




8 Nisan 2009
Kürt Aşiretleri ve Yakın Tarih Üzerine Notlar (Iı)  
Her Şey Petrol İçin !

Hulki Can


19.cu yüzyılın ikinci yarısında petrolün stratejik önemi ve değeri anlaşılınca o tarihlerde Osmanlı İmparatorluğu elinde olan Musul, Kerkük ve Arabistan petrollerine el koymak için başta İngiltere olmak üzere Avrupa ülkeleri harekete geçer. İngiltere, Türkiye ve İran'daki azınlık ve etnik grupların kışkırtılması projesini uygulamaya geçirir.


:BHEI:

KÜRTLER HK İLK BİLGİLER
Kürt aşiretlerine ilişkin ilk somut bilgileri 10.cu yüzyılda Arap yazarlarından öğreniyoruz. Daha önce böyle bir bilgi yok. Bu yazarlar Ortadoğu bölgesindeki ülkelerden söz ederken Kürtler ve diğer etnik gruplardan söz etmişlerdir.

11.ci yüzyıla doğru Mervani, Hasanveyhli gibi bir takım feodal Kürt beylikleri ortaya çıkmıştır. Yüzyılın sonunda Alpaslan komutasındaki Türklerin Doğu Roma (Bizans) İmparatorluğu ordularını Van'ın kuzeyi Malazgirt'te 1071de yenmesi üzerine bölge Türk egemenliğine girmiş, Kürt beylikleri ortadan kalkmıştır. Türk egemenliğinden sonra Moğol istilası gerçekleşmiştir.

1502 yılında Safevi devleti (İran) Bağdat'tan Kahramanmaraş'a kadar olan toprakları ele geçirince Osmanlı-Safevi savaşı başlar. Bu savaşı fırsat bilen beylikler yeniden canlanmaya başlarsa da fazla sürmez; Yavuz Sultan Selim İran'a girer, Çaldıran'da Şah İsmail'i yener, Tebriz'i alır (1514). Arkasından IV. Murat Bağdat'ı geri alır. Safeviler ile Osmanlı arasında Kasrı Şirin antlaşması yapılır (1639). Bu tarihten sonra Zagros dağlarından Kafkaslara kadar olan coğrafyada bulunan 25 Kürt beyliği Türk egemenliğine girer. 19cı yüzyıl ortalarından sonra bu beylikler ortadan kalkar.

ANTROPOLOJİK PARAMETRELER
"Kürdistan" siyasal bir terim yapılmadan önce coğrafi bir terim olduğundan bölgede yaşayan tüm etnik gruplara hangi kökenden gelirse gelsin "Kürt" denmiştir. Ancak, kendilerince veya başkalarınca Kürt olarak "etiketlenen" kümelerin tümü köken olarak Kürt olmadıkları gibi, tek ve homojen genetik bir yapıdan söz etmek de mümkün değildir. Bu nedenle, coğrafyanın tümünü Kürt olarak tanımlamak doğru olmaz. Antropolojik açıdan, Arap-Sami ve Pers (İran) halklarının karışımıyla Kürtlerin oluştuğu varsayılabilir. Esmer ten, koyu renk saç, kahverengi-siyah göz, küt yüz-kafa biçimi, yoğun kıl örtüsü Kürtlerde genetik olarak baskındır.

Kuşkusuz, çağdaş antropolojinin insan ırklarını incelemesi ırkçı veya ırkçılıktan doğan bir tutum değil, ancak, insanoğlunun evrim çizgisindeki genetik belirgin özelliklerin belli toplumlardaki yoğunlaşım parametresini araştırmak ve açımlamaktır. Fiziksel ve genetik belirginliklerin bilimsel olarak saptanması ve açıklanması antropolojinin kapsam alanı içinde olup bu farklar toplumların üstünlüğü veya geriliği anlamına gelmez ve bu şekilde yorumlanamaz.

Ortadoğu, Balkanlar ve Kafkaslar kozmopolit ve egzotik bölgelerdir. Aşiretler coğrafi koşullar, göçler, savaşlar, salgın hastalıklar, ekonomik sorunlar gibi birçok nedenle birbirlerinden kopmuş, Haçlılar ve çok çeşitli halklarla karışmış, kendi aralarında Alevi Kürt, Sünni Kürt, Alevi Zaza, Sünni Zaza, Yezidi, Zerdüşt, Sabi, Bahai gibi kültürel-dinsel kümelere ayrışmış, değişik dinsel inanç ve gelenekleri benimsemiş, konuştukları Farsça başkalaşmış Kurmanci, Zazaki, Borani, Lorani, Mukri, Sülemani gibi çeşitli alt dillere dönüşmüştür.

PETROL FAKTÖRÜ VE I. DÜNYA SAVAŞI
19.cu yüzyılın ikinci yarısında petrolün stratejik önemi ve değeri anlaşılınca o tarihlerde Osmanlı İmparatorluğu elinde olan Musul, Kerkük ve Arabistan petrollerine el koymak için başta İngiltere olmak üzere Avrupa ülkeleri harekete geçer. Bir diğer petrol ülkesi İran da hedef seçilir. İngiltere, Türkiye ve İran'daki azınlık ve etnik grupların kışkırtılması projesini uygulamaya geçirir.

I. Dünya Savaşı (1914-1918) daha doğrusu petrol savaşı patlak verdiğinde Türkler Çanakkale'de İngiliz-Fransız-İtalyan donanmasına karşı büyük bir başarı kazanırlar (1915). Buna rağmen savaşın sonunda büyük bir yenilgi ve yıkıma uğrayarak ellerindeki tüm petrol bölgelerini yitireceklerdir.

Savaşın son aylarında İngilizler Arabistan, Filistin ve Bağdat'ı ele geçirirler. 29 Ekim 1918 de moralsiz Türk birliklerini Şarkat'ta (Ninova) teslim alan İngiliz-Hint ordusu Musul'a 20 km yaklaşır. Bir gün sonra, 30 Ekim'de, Limni adasının Mondros limanında (İngiliz zırhlısı Agamemnon'da) İngiltere ile Türkiye arasında ateşkes imzalanır. Mondros Ateşkesi imzalandığında Musul hala Türklerin elindedir. Musul'u İngilizlere karşı savunmaya hazır bekleyen 6. ordu komutanı Ali İhsan Paşa İstanbul'dan gelen emirle orduyu Nusaybin'e çekmek zorunda kalır. İngilizler de ellerini kollarını sallaya sallaya 3 Kasım 1918de Musul ve Kerkük'e girerler. 13 Kasım 1918'de İtilaf devletleri donanması Çanakkale boğazından süzülerek İstanbul'a gelir ve başkent, İngiliz, Fransız ve İtalyan askerlerince işgal edilir.

Müttefikleri olan Rusya'nın Sovyet Devrimiyle yıkılmasını fırsat bilen İngilizler bu kere petrol bölgesi Kafkasya'ya girerek Bakü'yü de işgal ederler (1918). Ancak, Sovyet ordusunun Kafkaslara ilerlemesi üzerine Bakü'yü boşaltırlar. İngilizlerin çekilmesiyle 1920de Azeriler bağımsızlıklarını ilan eder. Fakat SSCB ordusu tüm bölgeyi işgal eder. Azerbaycan, Transkafkasya Federasyonuna katılmak zorunda kalır. Kafkas petrolleri SSCB denetimine, Musul, Kerkük ve Arabistan petrolleri de Batı himayesinde kurulan yapay devletçikler eliyle İngiltere ve ABD denetimine geçer.

Musul-Kerkük petrollerini işletilmesi için Irak kralı Faysal ile anlaşan İngiltere etnik gruplara verdiği desteği çekince Şeyh Ahmet Barzani aşireti 1930da ayaklanır. İngiliz Hava Kuvvetleri ve Irak ordusu bu isyanı bastırır.

İngiliz Albay Sykes ile Fransız General Picot'un harita üzerinde cetvelle çizerek sınırlarını belirlemiş olduğu söz konusu devletçikler Irak, Suriye, Lübnan, Ürdün, Kuveyt, Suudi Arabistan, Yemen, Umman, Katar'dır. İngiltere, Fransa ve Rusya tarafından 1916da onaylanan ve tarihe Sykes-Picot Antlaşması olarak geçen bu gizli antlaşmayı ve diğerlerini SSCB başkanı Lenin dünya kamuoyuna açıklamıştır. Batılı ülkelerin oyun içinde oyun çevirdiğini çok iyi çözümleyen SSCB bu tarihten sonra kendisini soyutlayarak mesafeli ve ihtiyatlı bir tutum içine girecek bunun neticesinde de bloklaşma veya Soğuk Savaş diyeceğimiz süreç başlayacaktır.



.Eleştiriler & Yorumlar

:: Seçkin
Gönderen: Mehmet / , Türkiye
4 Haziran 2009
"Kürdistan" siyasal bir terim yapılmadan önce coğrafi bir terim olduğundan bölgede yaşayan tüm etnik gruplara hangi kökenden gelirse gelsin "Kürt" denmiştir. Sümerlerden Söz Edilmemiştir. Oysa Sümerler Kürt Medeniyetinde Hep Başrollerde Olmuştur.




Söyleyeceklerim var!

Bu yazıda yazanlara katılıyor musunuz? Eklemek istediğiniz bir şey var mı? Katılmadığınız, beğenmediğiniz ya da düzeltilmesi gerekiyor diye düşündüğünüz bilgiler mi içeriyor?

Yazıları yorumlayabilmek için üye olmalısınız. Neden mi? İnanıyoruz ki, yüreklerini ve düşüncelerini çekinmeden okurlarına açan yazarlarımız, yazıları hakkında fikir yürütenlerle istediklerinde diyaloğa geçebilmeliler.

Daha önceden kayıt olduysanız, burayı tıklayın.


 


İzEdebiyat yazarı olarak seçeceğiniz yazıları kendi kişisel kütüphanenizde sergileyebilirsiniz. Kendi kütüphanenizi oluşturmak için burayı tıklayın.

Yazarın türkiye kümesinde bulunan diğer yazıları...
Kürt Aşiretleri ve Yakın Tarih Üzerine Notlar (Iıı)
Yeni Bir Türk Devrimine Doğru
İngiltere'nin Kürt Politikası
Postmodern Pazarlamacılar ve Kürtçülük Sorunsalı
Türkiye Kürt Kapanında (1ci Bölüm)
Türkiye Kürt Kapanında (2ci Bölüm)
Kürtçülük Sorunsalı

Yazarın İnceleme ana kümesinde bulunan diğer yazıları...
Çağdaş Gagavuz Şiiri
Mevlana'nın Tesettür ve Kadınların Örtünmesine Bakışı
Yahudi, Hristiyan ve İslam Teolojisinde Şeytan ve Şeytanlar (1. Ci Bölüm)
İslamlıktaki Cinselliğin Psikopatolojisi (2. Bölüm)
Yahudilik, Hristiyanlık ve Müslümanlıkta Kutsal Savaş ve Ganimetler
Yahudi - Hristiyan ve İslam Teolojisinde Cincilik ve Cinlere İnanış
Omega Melancholia (Omo) Sendromu
İslamlıktaki Cinselliğin Psikopatolojisi (1. Bölüm)
Yeni (!) Anayasayı Kimler İstiyor?
Yahudi Soykırımı Gerçek mi, Abartı mı? (3. Bölüm)

Yazarın diğer ana kümelerde yazmış olduğu yazılar...
Elsa'nın Gözleri [Şiir]
Kraliçe ve Bahçıvan - II [Şiir]
Albatros [Şiir]
Yeryüzü Rüzgarları [Şiir]
Kraliçe ve Bahçıvan [Şiir]
Op. 11 Piyano Ezgileri, Arnold Schönberg [Şiir]
Malta Şahinlerine [Şiir]
Uçan Ayakkabı [Şiir]
Havanın Ölümü [Şiir]
Her Ocak Hiddetle Tütüyor… [Şiir]


Hulki Can kimdir?

Başlıca yapıtları: Eski Kule Müziği (şiir) Geometrik Aydınlık (şiir) Havanın Fen Noktası (şiir) Tartaros Paradigması (eleştiri) Teslis Sendromu (eleştiri) Nano Kutsallık (eleştiri) Sevgili Kutlu Yaşam (öykü) Kuşku Bilinci ve Eleştiri (eleştiri)

Etkilendiği Yazarlar:
Montaigne, Descartes, Russell, Tolstoy, N. Hikmet, Dostoyevski, Nietzsche, Freud, Darwin, Marx, Engels, Lenin, Bakunin, Kropotkin, Voltaire, Diderot


yazardan son gelenler

yazarın kütüphaneleri



 

 

 




| Şiir | Öykü | Roman | Deneme | Eleştiri | İnceleme | Bilimsel | Yazarlar | Babıali Kütüphanesi | Yazar Kütüphaneleri | Yaratıcı Yazarlık

| Katılım | İletişim | Yasallık | Saklılık & Gizlilik | Yayın İlkeleri | İzEdebiyat? | SSS | Künye | Üye Girişi |

Custom & Premade Book Covers
Book Cover Zone
Premade Book Covers

İzEdebiyat bir İzlenim Yapım sitesidir. © İzlenim Yapım, 2024 | © Hulki Can, 2024
İzEdebiyat'da yayınlanan bütün yazılar, telif hakları yasalarınca korunmaktadır. Tümü yazarlarının ya da telif hakkı sahiplerinin izniyle sitemizde yer almaktadır. Yazarların ya da telif hakkı sahiplerinin izni olmaksızın sitede yer alan metinlerin -kısa alıntı ve tanıtımlar dışında- herhangi bir biçimde basılması/yayınlanması kesinlikle yasaktır.
Ayrıntılı bilgi icin Yasallık bölümüne bkz.