Mülk ve rızk kavramı ne kadar hayati önemle belirtilirse belirtilsin rızk kavramı ve mülk kavramına endeksli böyle bir başlangıç yoktu. Hayat bu iki söylemin izini bile taşımıyordu.

Çevrede kütle durumuyla ve akan potansiyeliyle enerji vardır. Enerji, entropideki üs sel durumluluk nedenle türlü permutasyon ve kombinasyon içinde mikro bir biçim alışın, makro görünüşüyle de çevredeydi.

Her şey evrene açık oluşun kısmi bir kapanma durumuyla, yokuş aşağı olup; izole evren özelliği gösterecek bir entropi içindedir. Hayat: yokuş aşağı olan entropi duruma karşı fiziki bir dirençle, kimyasal bir reaksiyonla, biyolojik bir tutumla; evrimsel kuvvetler eşliğinde bugünkü durumdu.

Entropi o şeyin kendi iç dönüşümü ile ortaya konuyordu. Entropinin daima dağılma ve saçılmadan yana olan bir uzay zaman yönü vardı. Dağılma saçılmalar açık evren davranışının kesikli sürekli durumlarıyla, bu dağılma içinde atom yapıları gibi öbekleşirler.

Dengeye girmemiş dağınıklığın ya da yıkımın; mikro dünya içinde milyarlarca kere milyarlarca türlü permütasyon ve kombinasyon olasılıkları vardır. Oysa atom yapılar çok çok kısıtlı bir kombinasyonlar içindedirler. Çok düşük entropiye kayan yıkmanın bin türlü yolu var iken yapmanın, inşa olmanın yolu çok az türlüdür. Bu nedenle yıkmak kolay, yapmak zordur.

Atoma dek yapılar çok az kombinasyonlar içinde yeni bir düzenli kimyasal yapıları oluşurlar. Atomik düzeydeki kısıtlı kombinasyonlar; bir tek atomun yapamayacağı türden çok farklı olarak yepyeni bir özelliklerle polimer yapılı molekülleri ortaya korlar.

Buna kimyanın evrimi diyorduk. Yeni özellikli polimer moleküllere hidrojen ve oksijen atomunu örnek verecek olursak; hidrojen atomu sayısız kombinasyonlara açık yanıcı bir gazdır. Oksijen atomu da sayısız kombinasyonlara açık yakıcı bir gazdırlar.

Hidrojen, hidrojen atomu; oksijen, oksijen atomu; ya da oksijen, hidrojen atomları bileşimleri sayısız kombinasyonlar yapabilmek yerine çok daha kısıtlı kombinasyonlarla örneğin su moleküllerini ortaya koyarlar. Su ne yanıcı, ne yakıcıdır. Su, tek tek hidrojen ve oksijen atomunda olmayan yepyeni bir özelliktir.

İşte kısıtlanmış olanaklarıyla kimyasal evrimin büyük moleküler yapı ortaya koyması, bir başka yoldan bir başka düzlemden öbekleşen yüksek potansiyelin, entropiye karşı geçici bir direnç, geçici bir düzen ve denge durumları ortaya koymasıydı. Bu düzlem zekânın, öznel oluşun ortaya konduğu düzlemdi.

Düzen ve denge entropiye karşı geçici bir direncin oluşması demekti. Geçici düzen ve denge kısıtlı kombinasyonlar demekti. Kısıtlı ve geçici kombinasyonlar da yırtılan kâğıdın tekrar bütün kâğıda dönüşememesindeki tersinmezlikti.

Mikro dünyada entropiye kayan süreç çok çok türlü kombinasyonların dağılım veya saçılışıyla var iken, tersinmenin önünde hiç bir engel yoktur. Ve evren içinde tersinme görülmeyecek bir olay kombinasyonu değildir.

Entropisi nedenle dağılan enerji kesikli sürekliliği zamanla öbekleşme ortaya kor. Enerji kendi öbekleşmesi içindeki özel bağıntısı ile kısıtlı kombinasyonlar içinde düzenli yapılar ortaya kor. Düzenli yapılardaki kombinasyon kısıtlılığı içinde tersinme de sık görülebilecek bir olay değildir.

Tersinme evrende görülmez değil, aksine tersinme azalan kombinasyon oranı kadar olasılığı sık olmayan bir durum değerine doğru geriler. Bu nedenle tersinme ömrü hayatımızda pek görülür olmamaktadırlar. Ama evrendeki çok sayıda tekrarlar içinde tersinen durumlar da görünür.

Entropideki dağılmış enerji ya da saçılmış enerji bir yerlerde öbekleşir. Öbek enerji kombinasyon kısıtlılığı nedenle düzenli ve az enetropilidir. Ama öbekleşmenin ortaya koyduğu ısı ve basınç nedenle yüksek entropidir. Entropinin “iç dönüşüm”lü durum olduğu unutulmamalıdır.

Yani düzenli yapılar kısıtlı kombinasyona açık olmaktan ötürü düşük entropilidirler. Düşük entropi de düzenli ve çok az sayıda kombinasyon yapabilme durumudur. Kırılan bir bardak, düşük sayıdaki düşük sınırlı entropi kombinasyonları nedenle tekrar eski haline gelemez.

Yokuş aşağı olan entropiye karşı koyan direncin geçici bir düzen oluşturması vardı. Entropi en az enerji durumlu süreç oluncaya kadar enerji bir dağılım ve bir saçılma süreci ortaya koymaktadır. Ortaya konan bu saçılma nedenle enerji çok çok durumlu kombinasyonlar olasılığıdır.

Entropideki dağılan enerji; öbekleşen atomlarıyla bağ kurar. Bu bağ dağınık entropideki enerji içinde olmayan yepyeni kombinasyonlarla, ama çok kısıtlı bir kombinasyona olanak durumdurlar.

Atomlar arası bağlanıma, kimyasal bağlanım diyoruz. Yani atom altı mikro dünyada kimya yoktur. Haliyle biyoloji ve öznellik te yoktur. Kimya atomik yapılarla makro dünyaya adım atıştır.

Atom kısıtlı kombinasyonlarla atomlar arası bağlanım yapmaktadır. Atomlar arası bağlar, moleküler dünyaya açılan bir kapıydı. Moleküler dünya kendisini tekrarlayıp kopyalayan kombinasyon özelliğiyle hayatın ortaya konması ve biyolojiydi.

Moleküler bağ kimyanın evrimi. Nükleik asitlerin polimer bağlanımları da biyolojinin evrimiydi. Atom düzlemi içindeki bileşimlerle kısıtlanmış bir kombinasyon, sonuçlarında habersizdi. Sonuçlarından habersiz evrim özneyi ve onun öznelliğini; sosyal tutumları ve toplum gibi inşa yapıları ortaya çıkarıyordu.

Buraya kadar olan anlatımda gördük ki mülk sahipliği, rızk dağıtma gibi öznel anlamayı verecek yapı ortaya konamamaktadır. Bu anlayış ancak bir toplum içinde, toplumsal öznenin bencil bir özneye dönüşmesiyle ortaya konacaktı. Bu tür öznel mantığı ortaya koyma işi ancak çok ilerlemiş üreten bir kolektif yapıların kişi benci yapılara dönüştürülmesi ile sistemi enfekte eden bir anlayış olacaktı.

Entropi, kesikli ve geçici durumlarıyla öbekle, biriken, depo edilen enerjinin; boşalan, saçılıp dağılan bir en az enerjili potansiyel konum içinde olacağı bir duruma doğru dağılmasıydı. Dağılma olan da tümden büyük bir denge durum içinde enerjinin anlamlı bir iş yapamaz olmasının da saçılmasıydı. Bu durum da geçişen enerji sonrasında toplam kütle transferi ve toplam enerji transferi değişmez.

Demek ki enerjinin en çok denge durumlu dağılım içine girmesi olan entropi, uzak gelecekteki uzay zaman içinde; çok ilerde ve izole bir sistem ürünü olmakla ancak oluşacaktı. Evren gelecekteki entropi yoğunluğuyla izole sistem olmanın kimliğine bürünecektir. Fakat evrenimiz açık evren olarak görülmekte birlikte entropi de her durumda artmaz.

Evrenin içi açık ve kapalı sistem döngüleriyle girişir. Açık sistemde her zaman kütle ve enerji giriş çıkışları vardır. Kapalı sistemde kütle girişi yoktur ya da çok kısıtlıdır. Ama kapalı sistemde her zaman enerji giriş çıkışı vardır.

İşte bu nedenle açık ve kapalı sistemde entropi geçici bir süre için düzenlenir. Hayat; entropiyi geçici ve türlü biçimleri içine sokan kombinasyonların seleksiyonlu düzenlemeleriyle vardır.

İzole sistemde ne kütle-enerji girişi olur. Ne kütle ve enerji çıkışı olur. Şu bilgiyi de ekleyim. Entropi artar ama entropi her durumla da artmaz. Öyle olsaydı su hiç donmazdı. Buzun iç düzeni çok düzgün ve en az entropi durumladır. Bu nedenle buz entropi olan bir ortamda kendi kendine iç enerji düzenli olan kristal yapılara bir örnektir.